(ترجمه)

پرسش:

شبکۀ عربی اسکای نیوز با انتشار خبری در سایت انترنتی خود خبرداد که امریکا صبح یک‌شنبه 23 اپریل 2023م دیپلومات‌هایش را از سودان خارج نموده است؛ «جوبایدن رئیس‌جمهور امریکا صبح یک‌شنبه اعلام نمود که دیپلومات‌های کشورش را به دلیل درگیری‌های شدیدی که از چند روز قبل در سودان بالا گرفته از این کشور بیرون نموده است. بایدن در بیانیه‌ای گفت: "امروز یک‌شنبه اردوی امریکا به دستور من عملیات تخلیۀ افراد حکومت امریکا از خرطوم را عملی نمود.» شبکۀ عربی 21 نیز به تاریخ 23 اپریل 2023م در سایت انترنتی خود نوشت: «اردوی سودان در مورد عملیات تخلیۀ دیپلومات‌های امریکایی ابراز نظری نکرده، اما در بیانیه‌ای که قبلاً منتشر نموده بود، گفته بود که ایالات متحده، انگلیس، فرانسه و چین به زودی دیپلومات‌ها و سایر اتباع خود را از خرطوم بیرون خواهد نمود و افزود که انتظار می‌رود این کار فوراً آغاز شود.» پرسش این است که آیا بیرون نمودن اتباع فوق به معنای این است که درگیری‌ها ادامه خواهد یافت؟ جزئیات این قضیه از چه قرار است، مخصوصاً با توجه به این‌که البرهان و حمیدتی هردو مزدور امریکا هستند؟ و یا این‌که یکی از این دو به انگلیس و اروپا تمایل پیدا نموده و درگیری‌ها به همین دلیل بالا گرفته؟ دیگر این‌که راه‌حل احتمالی در پایان این درگیری‌ها چیست؟ با تشکر.

پاسخ:

برای این‌که پاسخ روشن شود، حوادثی را که از زمان منعقد شدن پیمان‌نامۀ دستوری و انقلاب نظامی، که علیه آن صورت گرفت، بررسی می‌نماییم:

اول: مرحلۀ پیمان‌نامۀ دستوری:

1. مزدوران امریکا، "شورای نظامی" و مزدوران انگلیس و اروپا، "جریان‌های ملکی" همه به آن‌چه که "پیمان‌نامۀ دستوری" نامیده می‌شود، تن داده بودند. پیمان‌نامۀ مذکور به تاریخ 17 آگست 2019م توسط دو طرف به امضا رسید؛ سپس بعد از توافق‌نامۀ "جوبا" که به تاریخ 3 اوکتوبر 2020م امضا شد، موعد پیمان‌نامۀ مذکور تعدیل گردید؛ طوری‌که مدت آن به 51 ماه افزایش یافت و توافق گردید که ملکی‌ها از ماه نومبر 2021م قدرت را در دست خواهند گرفت. از آن جایی‌که بر اساس پیمان‌نامۀ یادشده بسیاری از مراکز قدرت باید از جریان‌های نظامی به جریان‌های ملکی انتقال داده می‌شد؛ چیزی‌که البرهان و حمیدتی به آن راضی نیستند، بناءً در حدود دو ماه پیش از موعد تسلیم مراکز قدرت ذکر شده در پیمان‌نامه به ملکی‌ها، معلوم شد که تلاش‌هایی برای یک کودتا جریان دارد. اما این تلاش‌ها توسط چه کسی صورت می‌گرفت؟ توسط یکی از افرادشان که هنوز پنج روز از برگشت او از یک سفر معالجوی نگذشته بود: «یاسین ابراهیم، وزیر دفاع سودان از ناکام شدن کودتایی خبر داد که توسط عبدالباقی بکراوی، یکی از رهبران نظامی و 22 ضابط دیگر با رتبه‌های مختلف نظامی و شماری از سربازان به پیش برده می‌شد.» (منبع: بی بی سی 21 سپتمبر 2021م)

2. با دقت نمودن در این تلاشی‌که برای کودتا صورت گرفت، متوجه می‌شویم که این یک کودتای ساخته‌گی بوده؛ زیرا «فرمانده نظامی که تلاش‌‌هایش برای کودتا ناکام ماند، در جریان سربازی خویش در عملیات بحر جبل با البرهان همکار بوده و در غرب دارفور همکار شمس‌الدین کباشی بوده است.» (منبع: عربی 21، 22 سپتمبر 2021م) این افراد، سران رهبری نظامی در اردوی سودان و شورای رهبری می‌باشند، به این معنا که این مرد به مزدوران امریکا در رهبری اردو نزدیک بوده و مورد تأیید آنان قرار دارد. بناءً تلاش‌هایش برای کودتا غیر واقعی به نظر می‌رسد، اما این مسأله‌یی است که وی و رهبرانش آن را طراحی نمودند تا حکومت را پیش از فرارسیدن موعد تعیین شدۀ قدرت به شورای رهبری ملکی ترتیب دهند. پس از آن بود که «اردوی سودان صبح روز دو شنبه، عبدالله حمدوک و بسیاری از اعضای حکومت‌اش و نیز شماری از مسئولین و کارمندان رسانه‌یی را در جریان بگومگوهایی که در مورد کودتای نظامی جریان داشت، بازداشت نمود.» (منبع: الجزیره 25 اوکتوبر 2021م) دفتر حمدوک، که بازداشت شده بود، با نشر اعلامیه‌یی گفت: «آن‌چه رخ داد، به معنای پاره نمودن پیمان‌نامۀ دستوری و کودتای تمام عیار علیه دستاوردهای انقلاب می‌باشد.» (منبع: الجزیره 25 اوکتوبر 2021م)

3. به این ترتیب روشن می‌‌شود که توافق سال 2019م که میان ملکی‌ها در جبهۀ آزادی و تغییر و نظامی‌ها در شورای نظامی صورت گرفت، در حقیقت دامی بوده که توسط شورای نظامی و از پشت صحنه توسط امریکا برای به دام انداختن جبهۀ مذکور نصب گردیده بود؛ طوری‌که ریاست اول شورای رهبری را برای نظامیان و ریاست دوم آن برای ملکی‌ها در نظر گرفته شد و برای جبهۀ آزادی و تغییر طوری وانمود گردید که انگار آنان به زودی ریاست شورا، یعنی حاکمیت سودان در بعد از 21 ماه اول را در دست خواهند گرفت. اگر این کار ممکن می‌شد، مزدوران انگلیس و اروپا فرصت می‌یافتند تغییرات گسترده‌یی را به وجود آورند که شامل رهبری اردو و تمویل آن می‌شد؛ به گونه‌ای‌که می‌توانست نفوذ امریکا را در سودان تهدید نماید و این چیزی است که امریکا به هیچ وجه اجازۀ آن را نمی‌دهد.

سپس این خبر میان مردم منتشر گردید که مسألۀ کودتا کار خود برهان و حمیدتی بوده و آن را به هدف از بین بردن پیمان‌نامۀ دستوری طراحی نموده اند. پس از انتشار این خبر، مردم به جاده‌ها رفته و دست به اعتراض زدند، البته بعضی از روی اخلاص و بعضی دیگر با تحریک ملکی‌ها و این اعتراض‌ها برای چند روز و حتی چند ماه ادامه یافت.

دوم: مرحلۀ توافق‌ سیاسی:

پس از آن که مسألۀ کودتای قبلی روشن شد و تحرکات در جاده‌ها بالا گرفت، مرحلۀ دیگر فریب ملکی‌ها آغاز گردید؛ چنان‌چه گفتگوها میان نظامی‌ها و ملکی‌ها شروع شد تا این‌که سرانجام به امضای توافق‌نامۀ سیاسی به تاریخ 5 دسمبر 2022م انجامید. در پاسخ به پرسشی که به تاریخ11 دسمبر 2022م منتشر شد، گفتیم: «... در بخش دوم توافق‌نامه چنین گفته شده است: "تسلیم نمودن دولت انتقالی برای قدرتی کاملاً ملکی و این‌که دولت، رئیسی خواهد داشت که مسئولیت‌های تشریفاتی دارد و بخش اجرایی دولت توسط نخست‌وزیر ملکی به پیش برده خواهد شد" در توافق‌نامه هم‌چنین گفته شده: "اردو از امور سیاسی و فعالیت‌های اقتصادی، تجاری و سرمایه‌گذاری بدور نگهداشته می‌شود و این‌که نیروهای واکنش سریع و نیروهای گروه‌های مسلح همه در اردو مدغم خواهند شد و این کار بر اساس آماده‌گی‌هایی صورت خواهد گرفت که توافق بر سر آن قرار است بعدها در چهارچوب برنامۀ اصلاح امنیتی و نظامی صورت گیرد. ...» بر اساس توافق صورت گرفته، قرار بود امضای نهائی آن به تاریخ 6 اپریل 2023م صورت گیرد و حکومت ملکی به تاریخ 11 اپریل 2023م تشکیل گردد. این‌جا بود که اوضاع به گونۀ ذیل ادامه یافت:

1. در همان روزی‌که قرار بود توافق‌نامۀ انتقال قدرت امضا شود، یعنی 6 اپریل 2023م که 5 روز قبل از تشکیل حکومت انتقالی به تاریخ 11 اپریل 2023م بود، مولی، معاون وزیر خارجۀ امریکا در امور افریقا با ژنرال حمیدتی و نیز خالد عمر یوسف، سخنگوی روند سیاسی تماس تلفونی انجام داد. «مولی با هر یک از "حمیدتی" معاون رئیس شورای رهبری و فرمانده نیروهای واکنش سریع و نیز خالد عمر سخنگوی روند سیاسی تماس تلفونی انجام داد. این در حالی است که چند روز قبل وی با برهان رئیس شورای رهبری و فرمانده اردو نیز تماس تلفونی داشت.» (منبع: سودان تربیون 6 اپریل 2023م)

2. سایت "عربی پست" به تاریخ 19 اپریل 2023م به نقل از روزنامۀ نیویورک تایمز امریکا در تازه‌ترین معلومات از نخستین ساعات شروع درگیری‌های 15 اپریل 2023م نوشت: «شب جمعه 14 اپریل شاهد گفتگوهایی میان "برهان و حمیدتی" و با حضور نماینده‌گان بیرونی بود. در جریان این گفتگوها و پیش از آن‌که هردو طرف غذای شام را در کنار همدیگر در منزل یکی از سران نظامی صرف نمایند، برخی از وعده‌ها و تنازلات نهایی گردید.» (منبع: عربی پست 19 اپریل 2023م)

3. بدین ترتیب درگیری‌های شدید و ناگهانی به تاریخ 15 اپریل 2023م میان اردو و نیروهای واکنش سریع آغاز گردید؛ درگیری‌هایی‌که ضربۀ جدیدی به آرزوهای انتقال حکومت به ملکی‌ها، یعنی نیروهای ملکی وابسته به انگلیس به شمار می‌رود. به این ترتیب، کشمکش‌های سیاسی موجود در سودان میان نظامی‌های وابسته به امریکا و ملکی‌های وابسته به اروپا تبدیل به برخورد نظامی میان برهان و حمیدتی شد! در پاسخ به پرسشی‌که به تاریخ 19 مارچ 2023م منتشر نمودیم، گفتیم: «سپس نظامی‌ها "البرهان و حمیدتی" موفق خواهند شد تا عملی نمودن روند انتقال قدرت را به بهانۀ عدم توافق آنان برسر مدغم کردن نیروهای واکنش سریع به اردو به تأخیر اندازند. این وضع هم‌چنان ادامه خواهد یافت تا آن‌که شرایط و فضای مناسب برای تعدیل توافق‌نامه و پاک نمودن آن از هرگونه تأثیرگذاری عملی جریان ملکی در آن فراهم گردد و این معنای کلمۀ "به زودی" است که در اظهارات البرهان به آن اشاره کرد، آنجا که گفت: «کشور در مسیر تأسیس حاکمیت ملکی در حرکت است و به گمان اغلب حکومت ملکی به زودی تشکیل گردد.» (منبع: نشریۀ الاتحاد 19 مارچ 2023م) به این ترتیب، توافق سیاسی بر مبنای خواسته‌های جریان‌های نظامی عملی خواهد گردید و سپس کلمۀ "به زودی" ممکن است نزدیک به موعد عملی شدن توافق معنا دهد و یا ممکن است به معنای بعد از آن باشد. اما در صورتی‌که چنین فرصتی برای آنان میسر نگردد، بعید نخواهد بود که سعی کنند توافق‌نامه سیاسی را به بهانۀ دشوار بودن ادغام نیروهای واکنش سریع با اردو به دلیل عدم موافقت برهان و حمیدتی، ملغا اعلان کنند، یعنی سناریوی لغو پیمان‌نامۀ دستوری با اسلوبی جدید تکرار شود.» نقل قول از پاسخ به پرسش قبلی تمام شد.

4. جریان‌های سیاسی مخالف شروع به فراخواندن اردو و واکنش سریع به متوقف کردن درگیری‌ها نمودند؛ در حالی‌که این جریان‌ها قبلاً علیه اردو و علیه واکنش سریع بودند؛ اما پس از شروع درگیری‌ها تبدیل به جریان‌هایی شدند که تمام هم و غم شان زمینه‌سازی برای پایان دادن به درگیری‌ها میان دو طرف است و خواسته‌های سیاسی شان مبنی بر کنار زدن دو طرف از زندگی سیاسی و تشکیل حکومت ملکی را فراموش نمودند. چنان‌چه: «جریان‌ آزادی و تغییر در بیانیه‌ای از رهبری نیروهای مسلح و نیروهای واکنش سریع خواست حکمت را مراعات نموده و فوراً به رویارویی‌های نظامی پایان دهند و مجدداً به پای میز مذاکره برگردند و بدانند که یگانه گزینه برای حل و فصل قضایای حل‌ناشده همانا حل مسالمت‌آمیز از طریق راه‌حل‌های سیاسی می‌باشد و بس.» (منبع: الجزیره 16 اپریل 2023م) به این ترتیب، واقعیت جریان‌های مخالف تغییر نمود؛ طوری‌که دیگر جریان‌های مخالف نه، بلکه جریان‌های مصالحه میان رهبری اردو و رهبری نیروهای واکنش سریع شدند که به گونۀ نمادین و به هدف خاکستر زدن به چشم مردم با یکدگر درگیر شده اند.»

5. در بیانیۀ وزارت خارجۀ امریکا گفته شده: «بلنکن تأکید نموده که نیاز به آتش‌بس برای رسانیدن کمک‌های بشردوستانه برای متضررین این درگیری‌ها بسیار شدید می‌باشد.» (منبع: سکای نیوز 18 اپریل 2023م) پس وی می‌خواهد آتش‌بس صورت گیرد نه این که درگیری‌ها پایان یابد و دو طرف فوراً به این فراخوان امریکا لبیک گفتند. اردو از زبان شمس الدین کباشی، عضو شورای رهبری اعلان نمود که «شورای رهبری با آتش‌بس برای 24 ساعت که از شام سه شنبه آغاز شود موافقت نموده اند.» (منبع: العربی 18 اپریل 2023م) نیروهای واکنش سریع نیز با آتش‌بس به پیشنهاد امریکا که توسط انتونی بلنکن، وزیر خارجۀ امریکا اعلام نمود، موافقت کرده گفت: «بر اساس تماس‌هایی‌که با انتونی بلنکن، وزیر خارجۀ امریکا داشتیم و نیز با در نظرداشت تلاش‌های دولت‌های دوست و برادر که خواهان آتش‌بس برای گشودن مسیر امن برای عبور غیر نظامیان و انتقال مجروحین می‌باشند، ما از جانب خود اعلام می‌نماییم که با پیشنهاد این آتش‌بس برای مدت 24 ساعت موافقت داریم.» (منبع: الراکوبة السودانیة 18 اپریل 2023م) این ثابت می‌کند که برهان و حمیدتی از امریکا پیروی می‌کنند و دساتیر امریکا را بدون وقفه عملی می‌نمایند. هرگاه امریکا از آنان بخواهد درگیری‌ها را به گونۀ جدی و به صورت نهائی پایان دهند، آنان اطاعت خواهند نمود؛ اما از دو طرف، آتش‌بسی 24 ساعته خواستند؛ ولی با وجود آن هم به دو طرف اجازه دادند درگیری‌ها را ادامه دهند.

6. روزنامۀ "شرق اوسط" عربستان سعودی به تاریخ 19 اپریل 2023م به نقل از سخنگوی وزارت خارجۀ امریکا که نخواسته نامش فاش شود، گفت: «وزارت خارجۀ امریکا یک تیم کاری مخصوص کشمکش نظامی در سودان مشخص نموده تا برنامه‌ریزی‌های وزارت مذکور و مدیریت آن و لوژستیک مربوط به حوادث سودان را زیر نظر داشته باشد.» و افزود: «تمرکز ما در حال حاضر بالای دست‌یابی به آتش‌بس فوری است.» و گفت: «فشارها بالای نیروهای واکنش سریع و نیروهای مسلح سودان را تا زمانی‌که آتش‌بس 24 ساعته را بپذیرند، ادامه خواهیم داد و از هردو طرف می‌خواهیم پایبندی به این آتش‌بس را ضمانت نمایند.» (منبع: شرق اوسط 19 اپریل 2023م) این نشان می‌دهد که این امریکائی‌هاستند که کشمکش موجود میان دو طرف را مدیریت می‌کنند و نمی‌خواهند تا زمان دست‌رسی شان به اهدافی که در نظر دارند، آتش‌بس کامل و دائمی صورت گیرد.

7. بایدن در بیانیه‌یی گفت: «امروز یک شنبه اردوی امریکا عملیات تخلیۀ افراد حکومتی امریکا را از خرطوم به دستور من انجام دادند.» بایدن هم‌چنین از جیپوتی، اتیوپیا و سعودی تشکری نموده، از "کمک‌های همه جانبه این دولت‌ها برای موفقیت عملیات تخلیۀ مذکور یادآوری نمود.» نیروهای واکنش سریع که یکی از طرف‌های درگیر در سودان می‌باشد، صبح روز یک شنبه اعلام نمود که دیپلومات‌های امریکا و خانواده‌های آنان از سفارت امریکا در خرطوم تخلیه شدند و این کار در هماهنگی با ایالات متحده صورت گرفته است. شبکۀ خبری سی ان ان خبر داد که "تمام دیپلومات‌های امریکایی و افراد خانواده‌های‌شان در امان کامل توسط طیاره‌ها/هواپیماهای نظامی امریکا در حال بیرون شدن از سودان می‌باشند.» شبکۀ مذکور افزود: «با بیرون رفتن دیپلومات‌ها از سودان، سفارت امریکا در خرطوم مسدود گردید.» (منبع: سکای نیوز عربی 23 اپریل 2023م) شبکۀ عربی21 نیز به تاریخ 23 اپریل 2023م اظهارات جوبایدن رئیس‌جمهور امریکا مربوط به تخلیۀ دپلومات‌های امریکا را در صفحه انترنتی خود منتشر نموده افزود: «اردوی سودان در خصوص عملیات تخلیۀ دیپلومات‌های امریکایی تبصره‌یی نکرد؛ اما در بیانیه‌یی که قبلاً منتشر نموده بود، گفته بود که ایالات متحده، انگلیس، فرانسه و چین قرار است دیپلومات‌ها و سایر اتباع خود را از خرطوم تخلیه نمایند» و افزود: «انتظار می‌رود این کار هرچه زودتر آغاز گردد.» تمام این اظهارات به هدف دادن تصویری از بالاگرفتن درگیری‌ها مطرح گردیده است.

8. آتش‌بس 72 ساعته‌یی که امریکا از شب سه شنبه 25 اپریل 2023م اعلام نمود: «بلنکن در بیانیه‌یی گفت: پس از گفتگوهای گسترده در جریان 48 ساعت گذشته، نیروهای مسلح سودان و نیروهای واکنش سریع با عملی شدن آتش‌بس سراسری که از نیمه شب 24 اپریل آغاز و تا 72 ساعت ادامه خواهد داشت، موافقت نمودند. وی افزود: در جریان این مدت ایالات متحده، نیروهای مسلح سودان و نیروهای واکنش سریع را تشویق می‌نمود به آتش‌بس به صورت فوری و همه‌جانبه پایبند باشند.» (منبع: الجزیره مباشر 25 اپریل 2023م)

با دقت نمودن در حوادث مرحلۀ توافق سیاسی روشن می‌شود که آتش‌بس در اختیار امریکاست و حوادث را مدیریت می‌نماید و کشمکش‌های نظامی را میان دو مزدورش شعله‌ور می‌کند. درگیری‌هایی‌که امروز میان اردوی سودان و نیروهای واکنش سریع بالا گرفته، کشمکش سیاسی سودان را به گونۀ جدی وارد میدان جدیدی می‌نماید؛ میدانی‌که امریکا آن را آماده نموده تا با استفاده از آن مزدوران انگلیس و اروپا را از مرکز حاکمیت مؤثر و فعال دور نگهدارد و به این ترتیب زمینۀ تسلط امریکا بر اوضاع به صورت کامل فراهم گردد. برای امریکا تعداد کشته‌ها و مجروحین هیچ اهمیتی ندارد و نیز ویران شدن سودان و ابزارهای نظامی آن برای امریکا هیچ اهمیتی ندارد؛ زیرا این آخرین چیزی است که امریکا به آن می اندیشد، یعنی آن‌چه برای امریکا اهمیت دارد این است که حاکمیت سودان بدون دخالت انگلیس و اروپا تنها در اختیار امریکا باشد.

سوم: این‌که آیا انگلیس و اروپا در تلاش حمیدتی برای کودتا علیه برهان پشت سر او قرار داشته و از او حمایت می‌کنند، باید گفت که بعید به نظر می‌رسد. به دلایل زیر:

1. مزدوران امریکا در منطقه پیوسته با هردو طرف نزاع در تماس بودند و اگر امریکا می‌دانست که حمیدتی به انگلیس و اروپا تمایل پیدا نموده، مطمئناً مزدوران منطقه‌ای‌اش را به حمایت از اردوی سودان به عنوان سازمان نظامی ملی می‌فرستاد و در عین حال از نیروهای واکنش سریع می‌خواست مسألۀ رسمیت خود را با اردو حل و فصل نماید؛ یعنی رسمیت آن را از آن سلب می نمود. عربستان سعودی با هردو طرف در تماس بود و شبکۀ الجزیره امروز به نقل از وزیر خارجۀ مصر گفت که عربستان با هردو طرف درگیر در سودان "برهان و حمیدتی" در تماس بوده.

2. وزیر خارجۀ امریکا با دو طرف در تماس بوده و آنان را به آتش‌بس فرا می‌خواند. «فرمانده نیروهای واکنش سریع سودان، محمد حمدان دقلو در یک سلسله تویت‌هایی گفته: انتظار داریم در خصوص راه‌های حل و فصل این مشکل مناقشه‌هایی بیشتری با وزیر خارجه امریکا داشته باشیم.» (منبع: الجزیره نت 18 اپریل 2023م) «پس از تماس وزیر خارجۀ امریکا با فرمانده اردو، عبدالفتاح برهان و فرمانده نیروهای واکنش سریع محمد حمدان دقلو "حمیدتی" و درخواست از آنان برای برقراری آتش‌بس بشردوستانه، روی این آتش‌بس توافق صورت گرفت.» (منبع: الجزیره 18 اپریل 2023م)

3. اگر نیروهای واکنش سریع به نفع اروپائیان کودتایی به راه می‌انداخت، جریان‌ آزادی و تغییر قطعاً در کنار وی قرار می‌گرفتند، به ویژه که این جریان صبح و شام خواستار کنار رفتن نظامیان از قدرت و تسلیم آن به ملکی‌ها می‌باشد؛ یعنی این جریان علناً و قبل از شروع درگیری‌های اخیر با اردو و فرمانده آن، برهان مخالفت داشتند؛ اما اینک خواستار آتش‌بس فوری می‌باشد؛ یعنی با وجود سروصداهایی‌که حمیدتی به راه انداخته، وانمود نکرده اند که حمیدتی به دلیل حمایت از دموکراسی به جنگ با برهان برخاسته: «نیروهای آزادی و تغییر سودان از رهبری اردو و نیروهای واکنش سریع خواسته فوراً به درگیری‌های نظامی پایان دهند و به پای میز مذاکره بر گردند.» (منبع: روزنامه شرق 16 اپریل 2023م)

از این‌جا روشن می‌شود که جریان‌های وابسته به اروپا در سودان در پی این درگیری‌ها شکه شده اند و از هیچ یک از طرفین درگیر اعلام حمایت نکرده اند. به همین دلیل است که احتمال جانبداری حمیدتی از انگلیس منتفی می‌گردد، بلکه وی هم‌چنان مانند برهان مزدور امریکاست.

چهارم: خلاصه این‌که:

1. شکی نیست که درگیری‌های موجود میان اردوی سودان و نیروهای واکنش سریع، درگیری‌هایی است که امریکا آن را در حالت جنگ و آتش‌بس مدیریت می‌کند و هدف امریکا از این کار؛ کشانیدن کشمکش‌های سیاسی سودان به میدان جدیدی‌که امریکا خود آن را طراحی نموده تا به این وسیله مزدوران انگلیس و اروپائیان را از مرکز نزاع دور کند و به این ترتیب امریکا به تنهایی طرف‌های نزاع را زیر تسلط خود داشته باشد. برای امریکا شمار کشته‌ها، مجروحین و ویران شدن سودان و ابزارهای نظامی آن هیچ اهمیتی ندارد.

2. امریکا در پی تداوم نفوذ خود در سودان می‌باشد؛ بدون این‌که اروپا در آن با امریکا طرف باشد؛ اروپایی‌که مدت زیادی در سودان تسلط داشت؛ چنان‌چه نفوذ اروپا در زمان حاکمیت عمر بشیر برای مدت 30 سال ادامه داشت. زمانی‌که تصمیم گرفت وی را کنار زند، به جای وی کسانی را در رأس قدرت قرار داد که بشیر آنان را ساخته بود، مانند حمیدتی و کسانی‌که با وی کار می‌کردند مانند برهان. زمانی‌که افراد وابسته به انگلیس در قالب جریان آزادی و تغییر علیه افراد امریکا قدعلم کردند، امریکا آنان را به دلیل ساده‎لوحی که دارند، با یک نیرنگ مهار نمود و این کار را در نخست با راه‌اندازی بحث پیمان دستوری و سپس توافق‌‌نامۀ سیاسی انجام داد.

3. این‌که آیا انگلیس توانسته به یکی از سران دو طرف درگیر "حمیدتی" نفوذ نموده و به همین دلیل درگیری‌های نظامی بالا گرفته باشد، باید گفت که هیچ نشانه‌یی دال بر این مسأله وجود ندارد؛ بلکه به گمان اغلب ما و چنان‌که قبلاً به آن اشاره نمودیم، برعکس آن ثابت است؛ چنان‌چه هردو، "برهان و حمیدتی" هم‌چنان به اشارۀ امریکا حرکت می‌کنند.

4. این‌که آیا انتظار می‌رود درگیری‌ها ادامه پیدا کند یا خیر و نتیجه آن چه خواهد بود؟ چنان‌که قبلاً یاد آور شدیم، هدف از این درگیری‌ها دور نمودن مزدوران انگلیس، "ساختارهای ملکی در قالب جریان آزادی و تغییر" از صحنه می‌باشد. هرچند امریکا این هدفش را تقریباً براورده نموده، اما سابقۀ کودتا علیه پیمان‌نامۀ دستوری و برملا شدن آن برای مردم، امریکا و پیروان آن را وادار خواهد نمود زمان کشمکش را تا حدی به درازا بکشانند؛ اما به گونه‌یی‌که درگیری‌ها به صورت متفرقه خواهد بود و نه فیصله کننده تا بتواند به یکی از امور زیر دست پیداکند:

أ . اگر به این نتیجه برسد که بهتر است میان هردو مزدورش، "برهان و حمیدتی" پیمان جدیدی عقد گردد، این کار را خواهد نمود و به این ترتیب؛ توافق‌نامۀ سیاسی که با جریان‌های وابسته به اروپا به امضا رسیده بود، به حاشیه خواهد رفت و همراه با آن، جریان‌های وابسته به اروپا نیز در برابر مزدوران امریکا به حاشیه رانده خواهند شد و میدان برای مزدوران امریکا باز خواهد گردید تا واقعیت جدیدی را برای سودان ترسیم نمایند.

ب. اگر به حاشیه راندن جریان‌های وابسته به اروپا ممکن و میسر نگردید، در این صورت امریکا هیچ اهمیتی به تقسیم شدن سودان نخواهد داد؛ چنان‌چه قبلاً جنوب سودان را از پیکر آن جدا نمود، اینک غرب و دارفور را نیز از آن جدا نموده و تسلیم حمیدتی خواهد کرد؛ زیرا وی در این مناطق دست بالا را دارد؛ مخصوصاً که وی بالای معدن طلای موجود در آن منطقه تسلط دارد.

ج . در صورتی‌که جریان‌های وابسته به اروپا از باب مانور پشت سر یکی از مزدوران امریکا، مثلاً حمیدتی قرار گیرند، در چنین حالتی احتمالاً امریکا از آن مزدور خویش بخواهد از صحنه کنار برود و زمینۀ تسلط مزدور دیگر را برای رهبری نمودن تنش‌های نظامی در سودان به هدف برهم زدن صفوف جدید به وجود آمده فراهم نماید.

پنجم: به این ترتیب روشن می‌شود که مزدوران نیز مانند باداران شان هیچ اهمیتی به امور مردم و امنیت آنان قایل نیستند و برای آنان چیزی مهم‌تر از تکیه زدن بر چوکی قدرت و حرکت کردن به اشارۀ باداران شان نیست؛ چنان‌چه این مزدوران در دهۀ اخیر رمضان میان مردم رعب و وحشت انداختند؛ در حالی‌که مردم در انتظار فرارسیدن عید سعید فطر بودند تا این مناسبت را به یکدگر تبریک گفته و به دید و بازدیدها بپردازند. در چنین زمانی این سفاکان جنایت‌پیشه دست به خون‌ریزی زده، خانه‌های مردم را بر سرشان ویران نمودند و مردم را وادار نمودند دست از کارهای خویش برداشته و در منازل شان بنشینند. آنان برای به دست آوردن رضایت دشمنان الله و رسولش دست به چنین جنایت‌هایی زدند. پس مردم باید دست رد به سینۀ هردو طرف، یعنی مزدوران امریکا و مزدوران انگلیس زده و نظام آنان را از هم بپاشانند و فرزندان مخلص و آگاه سودان را که همانا جوانان حزب‌التحریر می‌باشند، نصرت و یاری دهند؛ جوانانی‌که برنامۀ کامل تأسیس مجدد دولت خلافت راشده بر منهج نبوت را حمل می‌نمایند، امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند و با این کار سعی دارند این سرزمین را از شر تمام مزدوران رهانیده و از تجزیه و تقسیم سودان جلوگیری کنند و راه شکوفایی آن را هموار گردانند تا باشد که الله متعال به آنان رحم نموده و به آنان عزت دهد.

﴿ وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ ۚ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَيُطِيعُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ ۚ أُولَٰئِكَ سَيَرْحَمُهُمُ اللَّهُ ۗ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ﴾ [توبه: 71]

ترجمه: و مردان و زنان مؤمن، دوستان یکدیگرند، به نیکی فرمان می‌دهند و از کارهای ناپسند باز می‌دارند، نماز برپا می‌دارند، زکات می‌پردازند و از الله و پیامبرش اطاعت می‌نمایند. اینانند که الله آنان را مورد رحمت قرار خواهد داد. بی تردید، الله شکست ناپذیر حکیم است.

5 شوال 1444هـ.ق.

25 اپریل 2023م.

مترجم: عبدالله  دانشجو

پرسش:

به تاریخ 10 مارچ 2023م، بیانیۀ مشترک عربستان سعودی، ایران و چین در خصوص دست‌یابی به توافقی مبنی بر ازسرگیری روابط میان عربستان سعودی و ایران و گشودن سفارت‌های دو طرف در جریان دو ماه منتشر گردید. پادشاه سعودی برای تأکید بیش‌تر روی توافق به دست آمده، رئیس‌جمهور ایران را به تاریخ 19 مارچ 2023م دعوت نمود تا به عربستان سعودی سفر نماید. گفتگوها میان دو طرف با میزبانی و حمایت چین صورت گرفت. موقف امریکا در برابر این توافق مثبت بوده و از آن استقبال نموده است؛ اما رژیم یهود از این توافق ابراز ناراحتی نموده است. پرسش این است که چرا چین، چنین نقشی را بازی می‌کند و از کدام طرف برای این کار تشویق گردیده و چه منافعی از این درک حاصل چین می‌شود؟ دیگر این‌که چرا امریکا خودش این نقش را بازی نکرده و این‌که آیا چنین نقشی به ضرر منافع آن تمام خواهد شد و یا این که به حساب آن صورت می‌گیرد؟ هم‌چنین، چرا رژیم یهود در قبال توافق مذکور این همه ناراحت می‌باشد؟ جزاکم الله خیراً!

پاسخ:

برای روشن شدن پاسخ به پرسش‌های مطرح شده، موارد زیر را بررسی باید نمود:

1. آژانس خبری سعودی "واس" بیانیۀ مشترک به دست آمده میان عربستان سعودی و ایران را به تاریخ 10 مارچ 2023م منتشر نمود و در آن گفت: «دوطرف برای از سرگیری روابط دیپلوماتیک میان یکدگر و گشودن سفارت‌خانه‌ها و نمایند‌گی‌های رسمی شان در طرف مقابل در جریان نهایتاً دوماه آینده به توافق رسیدند.» دو طرف هم‌چنین توافق نمودند که «به حاکمیت دولت‌ها و عدم مداخله در امور داخلی آن احترام گذاشته و توافق همکاری‌های امنیتی، که دو کشور در سال 2001م به آن دست یافته بودند و نیز توافق‌نامۀ همکاری‌های عام در عرصه‌های اقتصادی، تجارتی، سرمایه‌گذاری، تکنولوژیکی، ساینسی، فرهنگی، ورزشی و جوانان که در سال 1998م میان دو طرف امضاء شده بود، از سر بگیرند. در جریان توافق یاد شده، وزیران خارجۀ سعودی و ایران به هدف برداشتن گام‌های عملی و نیز تنظیم تبادل سفیران و مناقشه بر سر چگونگی استحکام روابط میان دو طرف با یکدگر دیدار و گفتگو نمودند.»

در بیانیۀ مشترک یادشده هم‌چنین گفته شده: «سعودی و ایران از عراق و عمان به دلیل میزبانی گفتگوها میان دو طرف در سال‌های 2021 و 2022م ابراز امتنان و تشکری نمودند. محمد جمشیدی، معاون سیاسی رئیس‌جمهور ایران برای تحکیم و تقویت بیش‌تر توافق به دست آمده به تاریخ 19 مارچ 2023م در صفحۀ تویتر خویش چنین نوشت: «ابراهیم رئیسی، رئیس‌ جمهور ایران دعوت‌نامه‌یی را از طرف پادشاه سعودی برای دیدار از عربستان سعودی دریافت نموده است، و رئیسی این دعوت را پذیرفته است.» حسین عبداللهیان، وزیر خارجۀ ایران نیز گفته که وی «در جریان ده روز گذشته، پیام‌هایی را از طریق سویس با سعودی رد و بدل نموده که در یکی از این پیام‌ها گفته شده که ایران برای حضور در گردهمایی وزیران خارجه اظهار آمادگی کرده و سه مکان را برای برگزاری این دیدار پیشنهاد نموده است.» وی به چگونگی دستیابی به این توافق نیز اشاره نموده و گفته: «تهران و ریاض در پنج دور مذاکرات در بغداد، پایتخت عراق و سه دور در مسقط، پایتخت عمان شرکت نموده بودند. سپس رئیس‌جمهور چین تصمیم گرفت برای ادامه دادن این روند پیشگام شود؛ روندی‌که اینک منجر به نتیجه‌یی شده که شما درجریان آن قرار دارید.» وی درپاسخ به پرسشی در مورد یمن گفت: «ما این را مسألۀ مربوط به خود مردم یمن می‌دانیم و طبیعتاً تمرکز بالای مسألۀ صلح در منطقه بخشی از توافقات به دست آمده میان ایران و ریاض بوده است.» (منبع: آژانس تسنیم ایران 19 مارچ 2023م) اما با وجود این اظهارات از طرف ایران، روزنامۀ وول استریت به نقل از برخی از مسئولین امریکایی و عربستانی گفت که: «ایران بر اساس توافقی‌که با وساطت چین صورت گرفته، موافقت نموده که روند ارسال مخفیانۀ سلاح برای حوثی‌ها را متوقف می‌کند.» (منبع: بی بی سی 19 مارچ 2023م) آژانس رسمی خبرگزاری ایران موسوم به "ایرنا" به تاریخ 11 مارچ 2023م، گفته بود: «مصالحه روند آتش‌بس را سرعت خواهد بخشید و به شروع گفتگوهای داخلی و تشکیل حکومت ملی فراگیر در یمن کمک خواهد نمود.» سپس احمد عوض بن مبارک، وزیر خارجۀ یمن گفت: «امیدواریم توافق میان سعودی و ایران مرحلۀ جدیدی از روابط را در منطقه ایجاد نماید که منجر به پایان دادن به مداخلات تهران در امور دولت‌های منطقه گردد.» (منبع: سایت وزارت خارجه یمن 17 مارچ 2023م) به این ترتیب، روشن می‌شود که مذاکرات قبلاً در جریان سال‌های 2021 و 2022م در عراق و عمان به پختگی رسیده بوده؛ اما موافقت‌نامه سر انجام در هیچ یک از این دو کشور امضاء نگردید؛ بلکه این پکن بود که موافقت‌نامه در آن امضا شد.

2. بناءً در بیانیۀ مشترک این نیز گفته شده: «در دورۀ 6 تا 10 مارچ 2023م در پکن، میان نمایندگان سعودی و ایران گفتگو صورت گرفت. این گفتگوها در استجابت به پیشنهاد کریمانۀ شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین مبنی بر حمایت چین از گسترش روابط حسن هم‌جواری میان سعودی و ایران که منجر به ایجاد صلح و ثبات در منطقه و جهان می‌گردد، صورت گرفت و توافق‌نامه پس از موافقت میان شی‌جین‌پینگ و رهبری هر یک از سعودی و ایران مبنی بر این‌که چین گفتگوها میان سعودی  و ایران را میزبانی و مدیریت نماید، امضا گردید و این خود نشانه تمایل دو طرف به حل اختلافات از طریق مذاکرات دپلوماتیک می‌باشد.» چین هر یک از سعودی و ایران را به عنوان شریک درجه یک تجارتی خود می‌داند؛ چنان‌چه با هر یک از این دو دولت، مشارکت فراگیر استراتژیک دارد؛ طوری‌که چنین توافق‌نامه‌ای را در ماه دسمبر 2022م با عربستان سعودی و در سال 2020م توافق‌نامه همکاری تجارتی و استراتژی 25 ساله را با ایران امضا نمود. از این رو، ممکن است طوری به نظر رسد که چین بالای دو دولت تأثیرگذار بوده و می‌تواند آنان را به این توافق وادار نماید؛ اما واقعیت چنین نیست؛ زیرا چین در خاورمیانه نفوذ نداشته و از کدام قدرتی برخوردار نیست و در وساطت‌های بین‌المللی سابقه‌یی نیز ندارد و این نخستین بار است که چین در خاورمیانه میان دو دولت وساطت می‌کند. از بیانیۀ مشترک دانسته می‌شود که سعودی و ایران خودشان از چین خواسته اند میان آنان وساطت نماید؛ چنان‌چه به صراحت در بیانیه گفته شد: «و این خود نشانه تمایل دو طرف به حل اختلافات از طریق مذاکرات دپلوماتیک می‌باشد.» پس مذاکرات میان دو طرف در دو سال قبل و از شروع ماه اپریل 2021م، به پختگی رسیده بود؛ مذاکراتی‌که عراق نخستین دور آن را در زمان حکومت مصطفی کاظمی، نخست وزیر اسبق عراق که وابسته به امریکا بود، میزبانی نمود. سپس عمان دورهای بعدی آن را میزبانی نمود. پس امکان این وجود داشت که دست‌یابی به توافق در عراق و یا عمان اعلان گردد؛ اما چنین نشد، بلکه در چین اعلان گردید!

3. این‌که چرا چنین شد و توافق در چین اعلان گردید، باید گفت به نظر می‌رسد امریکا به گونۀ فریب‌کارانه این نقش را به چین داده باشد تا مصالحه را به اتمام رسانیده و توافق را پس از آن، که در مذاکرات بغداد و مسقط به پختگی رسیده بود، اعلان نماید، به دلایل زیر:

أ‌.       امریکا با ایران روابط دپلوماتیک ندارد و در عین حال نمی‌خواهد طوری وانمود کند که از ایران راضی است؛ بلکه می‌خواهد نشان دهد که با آن سر دشمنی دارد و نیز نمی‌خواهد نشان دهد که ایران در محور امریکا در گردش بوده و در عملی شدن سیاست‌های آن کمک می‌کند؛ چنان‌چه خود مسئولین ایران به این مسأله اعتراف نموده اند.

ب‌.    امریکا با دادن این نقش به چین، می‌خواهد بالای چین منت گذارد که انگار به آن فرصت داده تا دست به یک کار بین‌المللی بزند و به این ترتیب چین تصور کند که در آینده تبدیل به دولتی بزرگ جهانی خواهد شد و آنگاه است که امریکا مکارانه چین را در مسئولیت‌هایی مشخص استفاده خواهد نمود؛ همان‌طور که روسیه را در قضیۀ سوریه و سایر قضایا استفاده نمود.

ت‌.    هم‌چنین امریکا می‌خواهد به چین اشاره نماید که اگر قصد دارد به صفت یک دولت مؤثر در سطح جهانی ظاهر گردد، باید با امریکا به تفاهم رسیده و با آن همکاری نماید و نه با روسیه. به این ترتیب، امریکا، چین را اغوا نموده و اگر چین بخواهد با سیاست‌های امریکا مخالفت نشان دهد، از این اغواگری علیه آن استفاده خواهد نمود؛ طوری‌که از تأثیرگذار بودن در سطح جهان آن را محروم نموده آن را محاصره خواهد نمود؛ کاری‌که با روسیه کرد!

ث‌.    بدون شک، این امریکا بود که در پس درخواست سعودی و ایران از چین برای میزبانی و امضای آن توافق‌نامه قرار داشت تا کسی متوجه نشود که امریکا مستقیماً آن را مدیریت می‌کند؛ بلکه طوری به نظر برسد که چین در پس آن قرار دارد. امریکا می‌خواهد با این کار یک تیر را به دو نشان پرتاب کند:

اول: ناکام کردن نقشۀ یهود در عادی‌سازی روابط‌اش با سعودی و حمله به ایران و به این ترتیب اعمال فشار بالای امریکا توسط لابی‌گران یهودی، که تابعیت امریکایی دارند، آن هم درزمانی‌که امریکا سرگرم رسیدگی به جنگ روسیه و اوکراین می‌باشد.

دوم: وانمود این‌که توافق به دست آمده به طرح و حمایت چین صورت گرفته و نه امریکا، باعث می‌شود لابی‌گران یهود نتوانند در جریان انتخابات سال آینده امریکا در برابر بایدن قرار گیرند؛ مخصوصاً با توجه به این‌که توافق مذکور به مثابۀ مشت محکمی است بر سینۀ رژیم یهود و به شدت آن را آزرده است. به این ترتیب، طوری وانمود می‌شود که امریکا در پس این توافق قرار ندارد؛ بلکه این چین است که پیش‌گام شده و این امر باعث می‌شود لابی‌گران یهود نتوانند برای اقدامات مؤثر و یا حداقل با مؤثریت کم خویش علیه بایدن در انتخابات آینده توجیهی داشته باشند.

4. این‌که چرا رژیم یهود از این توافق ناراحت می‌باشد، به این دلیل است که نقشه‌های رژیم را برهم زده؛ در حالی‌که نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم یهود سرگرم دیدار از ایتالیا و زمینه‌سازی برای عادی‌سازی روابط‌اش با سعودی بود، ناگهان خبر عادی شدن روابط سعودی با ایران منتشر گردید و به شدت دچار سرخوردگی گردید؛ طوری‌که تا هنوز نتوانسته در مورد توافق میان سعودی و ایران ابراز نظری داشته باشد. پس توافق مذکور به مثابۀ مشت محکمی به سینۀ وی بود و وزارت خارجۀ وی از ابراز نظر در مورد توافق حاصله خودداری نمود. تحلیل‌گران یهود، نزدیک شدن سعودی و ایران را ضربه‌یی برای "اسرائیل" خوانده و گفته اند که این توافق، مانع عادی شدن روابط رژیم یهود با عربستان سعودی می‌شود و این در حد ذات خودش پیامی است برای "اسرائیل" با این محتوا که اجازۀ حمله به ایران را ندارد. «روزنامه‌ها و رسانه‌های اسرائیل، توافق ایران و سعودی را به بحث گرفته و آن را به مثابۀ ضربه‌ای به اسرائیل و مانعی در برابر تلاش‌های اعلان شدۀ بنیامین نتانیاهو در گسترش دایرۀ عادی‌سازی روابط خوانده اند. پیش از اعلان رسمی خبر توافق مذکور توسط چین و زمینه‌سازی برای ازسرگیری روابط میان ریاض و تهران، نتانیاهو در اظهاراتی در روم پایتخت ایتالیا از هدف‌اش برای تداوم تلاش‌هایش در جهت عادی‌سازی روابط میان تل ابیب و ریاض سخن گفته بود و گفته بود این کار از طریق ساخت راه‌آهن حجاز و پیوند دادن حیفا با سعودی توسط پروژۀ راه‌آهنی‌که از اردن خواهد گذشت، صورت خواهد گرفت.» (منبع: الجزیره 13 مارچ 2023م) حکومت نتانیاهو سرگرم زمینه‌سازی برای عادی نمودن روابط با سعودی و تشدید دشمنی علیه ایران و ایستادن در برابر آن بود و می‌خواست زمینۀ یک حملۀ نظامی به ایران را فراهم آورد؛ اما امریکا با این کار مخالف بود و سفرهای اخیر شماری از مسئولین امریکا به رژیم یهود به همین هدف صورت می‌گرفت. دلیل مخالفت امریکا این است که حکومت نتانیاهو علیه حکومت امریکا به رهبری دموکرات‌ها سرکشی نموده است. نتانیاهو عادی‌سازی روابط با سعودی را بزرگ‌ترین موفقیت و دستاورد خود و حکومت خود می‌دانست؛ زیرا عادی شدن روابط سعودی با یهود به معنای موافقت ضمنی سعودی با اعمالی است که رژیم یهود در فلسطین و علیه ایران انجام می‌دهد. ما جزئیات این موضوع را در پاسخ به پرسشی‌که به تاریخ 10 مارچ 2023م زیر عنوان "اهداف سفرهای مسئولین عالی رتبۀ نظامی امریکا به رژیم یهود" منتشر نمودیم، توضیح دادیم.

به این ترتیب، توافق فوق‌الذکر نتانیاهو را ناراحت نمود و آن را اقدام بدی برای رژیم خود می‌داند. «یولی اد لشتاین، رئیس کمیتۀ امور خارجۀ و امنیت کلیسا گفت: "ایران و سعودی اینک موافقت کرده اند که روابط‌شان را از سر خواهند گرفت و این برای اسرائیل و تمام جهان آزاد چیز بدی است.» (منبع: الجزیره 11 مارچ 2023م) شکی نیست که نتانیاهو به خوبی می‌داند که امریکا در پس این توافق قرار دارد؛ اما این را نیز می‌داند که رژیم وی بدون "حمایت بشری" هرگز برپا نخواهد بود و در حال حاضر حمایت بشری برای یهود از طرف امریکا صورت می‌گیرد، بناءً سکوت اختیار نموده! وی می‌خواست برای بحث در مورد این امور به واشنگتن برود؛ اما درخواست‌اش رد گردید. گزارش‌ها می‌رساند که نتانیاهو فشارهای کنونی را در پی قطع رابطۀ بایدن رئیس‌جمهور امریکا با وی راه‌اندازی نموده؛ چنان‌چه پیشنهاد سفر وی به قصر سفید تا کنون رد گردیده و نیز درخواست‌های مکرر نتانیاهو مبنی بر سفر به واشنگتن همواره با پاسخ منفی مواجه گردیده است. «چند هفته است که بنیامین نتانیاهو برای یک سفر به واشنگتن و حضور در قصر سفید به عنوان مهمان تلاش می‌کند؛ اما درخواست‌های مکرر وی همواره رد می‌شود.» (منبع: مصری الیوم 15 مارچ 2023م) در حدی‌که یکی از وزیران نتانیاهو در پی اظهارات انتقادآمیز بایدن از تعدیلات قضایی در رژیم یهود، اعصاب‌اش را از شدت خشم از دست داده گفت: «ما یک ستارۀ دیگری در پرچم ایالات متحده نیستیم.» پس از آن دیوان نتانیاهو گفت: «دیوان بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل به وزیران حکومت‌اش اشاره نمود که اظهارات جوبایدن رئیس‌جمهور امریکا مبنی بر منصرف شدن از ایجاد تعدیلات قضائی را دنبال نکنند. نتانیاهو تأکید نمود که ائتلاف اسرائیل با ایالات متحده مستحکم و تزلزل ناپذیر است.» (منبع: الجزیره 29 مارچ 2023م)

به این ترتیب، دلیل ناراحتی یهود از توافق سعودی و ایران و نیز دلیل سکوت رژیم یهود در برابر عدم موافقت بایدن با سفر نتانیاهو به واشنگتن، روشن می‌شود.

5. امریکا از توافق فوق استقبال نمود. کارین جان بیر سخن‌گوی قصر سفید گفت: «ما در جریان گزارش‌های مربوط به توافق میان ایران و سعودی قرار داریم و به صورت کل ما از هر گونه تلاشی‌که در پایان دادن به جنگ در یمن و آرام شدن تنش‌ها در منطقۀ خاورمیانه کمک نماید، استقبال می‌کنیم. این خود یکی از دلایل سفر رئیس‌جمهور بایدن در تابستان گذشته به منطقه برای گفتگو بود». وی افزود: «کاهش تنش و دیپلوماسی دوشادوش قوت بازدارنده عمل می‌کند و این پایه‌های اساسی سیاستی است که رئیس‌جمهور بایدن در جریان سفرش در ماه جولای به منطقه، گذاشت. بناءً متوقف شدن تنش‌ها در خاورمیانه، اولویت را تشکیل می‌دهد و بایدن از آن استقبال می‌کند.» (منبع: سی ان ان امریکا 11 مارچ 2023م) جان کربی، هماهنگ کنندۀ ارتباطات شورای امنیت ملی امریکا نیز گفت: «عربستانی‌ها واشنگتن را در جریان تماس‌های شان با ایرانی‌ها گذاشته بودند، اما ایالات متحده هیچ نقشی در توافق نداشته.»،وی گفت: «مردم به وساطت چین در این توافق اهمیت نمی‌دهند؛ مخصوصاً که این یک وساطت در یک بحران بوده و با تمایلات واشنگتن در آرام نمودن خاورمیانه هم‌سو است.» (منبع: الخلیج آن لاین، الجزیره، 11 مارچ 2023م) این ادعای مسئول امریکایی که امریکا در توافق هیچ نقشی نداشته، با این گفته‌اش که امریکا با سعودی‌ها در تماس بوده و نقش چین با تمایلات امریکا در آرام نمودن اوضاع در خاورمیانه هم‌سو است، تناقض دارد! او می‌خواسته نقش امریکا را پنهان کند؛ اما تناقض موجود در اظهارات‌اش خود این نقش را برملا نمود. جک سولیفان مشاور امنیت ملی امریکا به تاریخ 14 مارچ 2023م در اظهاراتی گفت: «سعودی‌ها در جریان گفتگوها و توافق با ایران، پیوسته با ادارۀ حکومت بایدن در تماس بوده اند.» وی هم‌چنین گفت: «واشنگتن این را یک توافق مثبت برای متوقف نمودن تنش‌ها در منطقه می‌داند و این کار با وساطت چین صورت گرفته، زیرا روابط امریکا و ایران در وضعیتی نیست که اجازه دهد امریکائی‌ها برای حل این مشکل وساطت کنند.» (منبع: الخلیج آن لاین، 16 مارچ 2023م) شبکۀ "العربیة" وابسته به سعودی نیز به تاریخ 16 مارچ 2023م به نقل از یک مسؤول عربستانی گفت: «کشور شاهی عربستان سعودی پیش از امضای توافق‌نامه با ایران در پکن، هم‌پیمانان خود به شمول ایالات متحده امریکا را در جریان قرار داده بود.» علاوه بر آن، خلیج آن لاین، که اظهارات مسئولین امریکایی را گزارش می‌کند، نیز به تاریخ 17 مارچ 2023م گفت: «بگومگوهایی در میان سیاست‌مداران عراقی وجود دارد، مبنی بر این‌که این ایالات متحده بوده که ریاض را وادار نموده روند توافق را سرعت بخشد.» حتی در میان سیاسیون و افراد آگاهان و بیدار ایران نیز کسانی هستند که واقعیت این بازی را درک کرده اند؛ چنان‌چه سایت "میدل ایست نیوز" ایران، جریان گفتگوی مهدی مطهرنیا، استاد علوم سیاسی و آگاه مسایل سیاست خارجه را که با سایت "فرارو" ایران انجام داده بود، به تاریخ 21 مارچ 2023م منتشر نمود که در آن می‌گفت: «تحرکات اخیر چین در پیوند به وساطت میان ایران و سعودی مرتبط با مفهوم نقطۀ وصل قدرت‌های جهانی است. من به عنوان یک تحلیل‌گر نمی‌توانم این ادعا را بپذیرم که چینایی‌ها ممکن است چنین گامی را به تنهایی و بدون هماهنگی با اعضای فعال در فعالیت‌های مشترک قدرت‌های جهانی به هدف کاهش تنش میان ایران و سعودی بردارند.» منظور او از "اعضای فعال" امریکاست؛ زیرا امریکا نخستین فعال عرصۀ جهانی و مؤثر اصلی در خاورمیانه می‌باشد.

موارد فوق به وضوح نشان می‌دهد که توافق مذکور به ارادۀ امریکا صورت گرفته و نیز چین با ارادۀ امریکا وساطت نموده و ایران و سعودی به اشارۀ امریکا از چین خواسته اند توافق و امضای آن را میزبانی نماید.

6. به این ترتیب، پرده از چهرۀ دولت‌های منطقه برداشته می‌شود و روشن می‌شود که چگونه در چهارچوب سیاست‌های ترسیم شده توسط امریکا در حرکت می‌باشند؛ امریکایی‌که زمام امور آن‌ها را در اختیار دارد. هرگاه امریکا از وابسته‌گانش، اعم از دنباله‌روان و یا آنانی‌که در محور امریکا می‌چرخند، بخواهد با یک‌دیگر تفاهم نموده و مشکلات شان را در میان خود حل و فصل نمایند، آنان با زمینه‌سازی و راه‌اندازی مذاکرات، دستور را عملی می‌کنند و هرگاه از آنان بخواهد با یک‌دیگر با نفرت و دشمنی تعامل نمایند، آنان لبیک گفته و زمینۀ دشمنی میان خود را فراهم می‌کنند. اگر چنین نمی‌بود، امریکا هرگز نمی‌توانست در منطقه کاری را انجام دهد. بناءً راه نجات از شر امریکا این است که پیش از آن باید این نظام‌های حاکم در منطقه را از میان برداشت و سپس نظامی را برپا نمود که الله، رسول و مؤمنین را راضی می‌کند؛ نظامی‌که مسلمانان جهان را در قالب دولتی واحد جمع خواهد نمود که همانا نظام خلافت بر منهج نبوت است؛ خلافتی‌که الله سبحانه وتعالی وعدۀ برپایی آن را در قرآن کریم داده:

﴿وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ﴾ [نور: ۵۵]

ترجمه: الله به افرادی از شما که ایمان آورده اند و کارهای شایسته انجام داده اند، وعده داده است که قطعاً آنان را در زمین جانشین می‌سازد، همان گونه که کسانی را که پیش از آنان بودند جانشین نمود.

رسول الله صلی الله علیه وسلم نیز بشارت آن داده:

«ثُمَّ تَكُونُ خِلَافَةً عَلَى مِنْهَاجِ النُّبُوَّةِ» ثم سکت. (رواه احمد)

ترجمه: سپس خلافت بر منهج نبوت خواهد بود.

رسول الله صلی الله علیه وسلم پس از آن سکوت نمود. حدیث را احمد روایت نموده است.

مترجم: عبدالله دانشجو

پرسش:

شبکۀ الجزیره به تاریخ 19 مارچ 2023م در سایت خود چنین نوشت: «شورای رهبری انتقالی سودان ابراز داشته که طرف‌هایی‌ که توافق‌نامۀ سیاسی "چهارچوب" را امضاء نکرده بودند، تمایل خود را برای دست‌یابی به یک توافق سیاسی ابراز نموده اند که بحران را در کشور پایان خواهد دهد. آنان این تمایل خویش را پس از دیداری ‌که با محمد حمدان حمیدتی، معاون این شورا داشتند، ابراز کرده اند. لازم به یادآوری است که شورای رهبری سودان و شماری از جریان‌های غیر نظامی، که مهم‌ترین آن ائتلاف "آزادی و تغییر" –شورای مرکزی- می‌باشد، "توافق سیاسی یا چهارچوب" را به تاریخ 5 دسمبر 2022م برای آغاز مرحلۀ جدید انتقالی در کشور امضاء کردند. برخی دیگر از احزاب به شمول نیروهای "ائتلاف آزادی و تغییر –شاخۀ دموکراتیک" توافق‌ مذکور را امضاء نکردند.

هم‌چنین شبکۀ العربی الجدید نیز به تاریخ 16 مارچ 2023م در سایت خود نوشت: «جریان‌هایی‌ که توافق‌نامۀ سیاسی را امضاء نموده بودند، در کار کنفرانس برای "عدالت انتقالی" که روز پنج‌شنبه در خرطوم منحیث مرحله نهایی پروسه سیاسی راه‌اندازی گردیده بود، شرکت نمودند. پرسش این است که آیا واقعاً مرحلۀ نهایی نزدیک شده است؟ البته با توجه به گزارش‌هایی ‌که در مورد وجود اختلافاتی میان "البرهان" فرمانده اردو و رئیس شورای رهبری و "دقلو" معاون وی در شورا و فرمانده نیروهای واکنش سریع منتشر گردیده است. آیا این اختلافات واقعی است و امریکا ترتیب آن را داده تا حمیدتی در دارفور مستقل نموده و در نهایت آن را از پیکر سودان جدا کند، چنان‌که با جنوب سودان این کار را نمود، مخصوصاً که حمیدتی در دارفور دارای وزنۀ سیاسی نیز هست؟ و یا این‌که اختلافات مذکور جعلی و به هدف عملی نمودن نقش طرف‌های مختلف است؟ پرسش دیگر این است که هدف از سفرهای دو‌جانبه میان خرطوم و امارات، مشخصاً در حال حاضر، چیست؟ و پرسش اخیر این ‌که آیا تلاش‌های البرهان برای عادی‌سازی روابط با رژیم یهود به این کشمکش‌ها ربطی دارد یا خیر؟ از این‌که پرسش‌ها متعددی را مطرح نمودم، معذرت می‌خواهم. جزاکم الله خیراً.

پاسخ:

بهتر بود این پرسش‌های متعدد به یک‌ باره‌گی مطرح نمی‌شد، اما در هر صورت، برای پاسخ به آن‌، موارد زیر را باید بررسی نمود:

1  عمید نبیل عبدالله، سخنگوی رسمی نیروهای مسلح سودان بیانیۀ تصویری را به خوانش گرفت که در آن مردم سودان را خطاب می‌نمود و رسانه‌ها بیانیۀ مذکور را به تاریخ 11 مارچ 2023م منتشر نمودند. وی در این بیانیه خطاب به مردم اظهار داشت: «نیروهای مسلح شما بر تعهد خود تأکید دارد ‌که هم‌چنان به جریان فعالیت‌های سیاسی جاری و عملی نمودن قاطع و کامل مواردی‌ که در توافق سیاسی به دست آمد، پایبند خواهد بود؛ توافقی ‌که در زمان باقی‌مانده از مرحلۀ انتقالی تا راه‌اندازی انتخابات، منجر به وحدت ساختار نظامی و برپایی حکومتی با یک رهبری غیر نظامی خواهد گردید.» طرف‌های مخالف از این اعلان استقبال نمودند؛ زیرا قبلاً در این خصوص شک داشتند و گمان می‌کردند که اردو به توافق پایبند نخواهد ماند و سعی خواهد نمود تا آن را تغییر دهد و یا کلاً لغو نماید و یاهم برای عملی نمودن آن شروطی را وضع کند.

2   بیانیۀ نیروهای مسلح یک روز پس از آن منتشر گردید که خبرهایی در مورد کامیون‌های حامل گروه‌های مسلح مربوط به واکنش سریع که از جهت منطقۀ دارفور به جانب خرطوم در حرکت بودند، دست به دست می‌شود، اردو نیز در واکنش به آن سعی دارد نیروهای مسلح زیادی را در شماری از مناطق اطراف پایتخت جابجا نماید. برخی‌ها این را آمادگی برای درگیری قریب‌الوقوع میان نیروهای اردو به رهبری البرهان و نیروهای واکنش سریع به رهبری دقلو می‌دانند که دلیل آن همانا افزایش شدت اختلافات میان دو رهبر می‌باشد. نبیل عبدالله، سخنگوی اردو گفت: «اوضاع در کشور زیر کنترل بوده و خبرهایی‌ که در شماری از شبکه‌های اجتماعی مبنی به ورود گروهایی مسلح به خرطوم دست به دست می‌شود، نادرست است.» (منبع: روزنامۀ روز بعد 10 مارچ 2023م)

اما دفتر سخنگوی نیروهای مسلح با نشر بیانیه‌یی گفت: «هیچ‌گونه اظهاراتی مبنی بر نفی ورود گروه‌های مسلح به ولایت خرطوم برای هیچ رسانه‌یی شریک نشده است. رهبری نیروهای مسلح و دستگاه‌های امنیتی کشور اوضاع امنیتی را با حکمت و صبر دنبال می‌کنند تا اطمینان حاصل نمایند که امنیت وطن و شهروندان تأمین می‌باشد.» (منبع: شرق اوسط 11 مارچ 2023م)

پس این تأکید و در عین حال نفی که از دفتر سخنگوی اردو منتشر گردیده بیان‌گر این است که می‌خواهند با ذهنیت مردم بازی کنند و هدف دیگر این است که می‌خواهند مخالفان را بترسانند و فضا را برای ملاقات البرهان با دقلو به منظور مصالحه فراهم آورند، به این ادعا که میان دو طرف اختلافاتی وجود دارد.

3  پس از آن اعلان گردید که میان البرهان، دقلو و گروه‌هایی‌ که توافق سیاسی را امضاء نموده بودند، به تاریخ 11 مارچ 2023م دیدار و گفتگو صورت خواهد گرفت. در بیانیه‌ای‌ که از طرف شورای رهبری سودان منتشر گردید، گفته شد که البرهان و دقلو «روند اوضاع سیاسی و نیاز پایبندی به توافقات به دست آمده را به بحث و بررسی گرفتند و دو طرف تأیید نمودند که عمل به توافق به دست آمده در خصوص روند اوضاع سیاسی  یک نیاز مبرم می‌باشد.» در پایان تبادل نظرهایی ‌که اوضاع سیاسی و امنیتی کشور را در بر می‌گرفت، دو طرف تصمیم گرفتند تا «کمیتۀ امنیتی مشترکی متشکل از نیروهای نظامی و دستگاه‌های ذیربط دولتی و گروه‌های مبارز مسلح برای پی‌گیری اوضاع امنیتی کشور تشکیل گردد.» (منبع: سودان تربیون، الجزیره 11 مارچ 2023م) این اقدامات به هدف وانمود کردن این‌که گویا میان البرهان و دقلو اختلاف نظر و کشمکشی جریان دارد، صورت گرفته و این‌که گویا اردو در شرف درگیر شدن با نیروهای واکنش سریع بوده و این ‌که اوضاع اینک پس از دیدار دوطرف موقتاً آرام‌تر شده است.

4  دقلو "حمیدتی" قبلاً اعلان نموده بود که «مشارکت وی در کودتای 25 اوکتوبر 2021م یک اشتباه بود و افزود که انقلاب 25 اوکتوبر تبدیل به دروازه‌یی برای برگشت نظام ناکارا شده است.» (منبع: الجزیره 19 فبروری 2023م) جهت معلومات باید گفت که وی مدافع شدید اقداماتش در آنچه بود که با رهبری اردو علیه حکومت قبلی انجام داد، پس ممکن نیست دیدگاه وی تغییر کرده و ابراز ندامت کند؛ بلکه این اظهارات اخیر وی به هدف فریب دادن جریان‌های مخالف حکومت و کشانیدن آنان به دنبال خود و یا نزدیک کردن آنان به وی مطرح گردیده است. به همین دلیل بود که پس از اعلان فوق‌الذکراش گفت: «توافق به دست آمده یک بستۀ کامل است و باید به صورت کامل و بدون تجزیه عملی گردد.» (منبع: عرب پوست 21 فبروری 2023م) حمیدتی سپس تبلیغات‌اش را شدت بخشید و طوری وانمود کرد که انگار با رهبری اردو مخالفت دارد و گفت: «به هیچ کسی اجازه نخواهیم داد از خودش برای اداره کشور دیکتاتور بسازد. ما با رغبت تمام و ارادۀ خود توافق نمودیم که قدرت را تسلیم حکومتی کاملاً غیر نظامی خواهیم نمود. بدون شک، اختلاف اصلی در کشور میان دو طرف است؛ نخست کسانی‌که قدرت را در انحصار خود گرفته اند و دوم کسانی‌که در پی تسلیم نمودن قدرت به غیر نظامیان می‌باشند. میان نیروهای واکنش سریع و اردو هیچ اختلافی وجود ندارد، اختلاف با کسانی است که اردو را به عنوان پوشش و بهانه قرار داده اند. اساس مفکورۀ تشکیل حکومت غیر نظامی با توافق میان اردو، واکنش سریع و برادران مان در شورای رهبری صورت گرفته است.» (منبع: شرق اوسط 8 مارچ 2023م)

وی وانمود می‌کند که گویا سعی دارد ساختار غیر نظامی حکومت را حمایت کند و عملی نمودن توافق سیاسی به صورت کامل و شامل برایش اهمیت فراوان دارد. در مقابل، البرهان طوری وانمود می‌کرد که توافق سیاسی برای اردو غیر ملزم می‌باشد، به دلیل این ‌که تمام جریان‌های سیاسی را دربر ندارد. در عین حال، البرهان پایبندی اردو به توافق سیاسی را منوط به مدغم نمودن نیروهای واکنش سریع  و حرکت‌های مسلح به اردو نمود و گفت: « اگر در مورد مدغم نمودن نیروهای واکنش سریع و حرکت‌های مسلح به نیروهای مسلح کشور به صراحت سخن گفته شود، ما بر اساس توافق سیاسی عمل خواهیم نمود. هیچ سخنی غیر از این قابل قبول نیست.» (منبع: شرق اوسط 8 مارچ 2023م) این‌ها همه به این هدف مطرح می‌شود که گویا میان البرهان و حمیدتی در خصوص عملی نمودن توافق سیاسی اختلافاتی وجود دارد؛ در حالی‌که هردو طرف آن را تأیید نموده و در آن مشارکت دارند.

5 در پاسخ به پرسشی‌ در خصوص موافقت‌نامه سیاسی که به تاریخ 5 دسمبر 2022م امضاء شده، به تاریخ 11 دسمبر 2022م منتشر نمودیم، گفتیم: «این توافق باعث نجات رهبری نظامی به ریاست البرهان و معاونش و نیز همراهان آنان از پرت‌گاهی خواهد شد که در آن قرار گرفته اند؛ زیرا مردم با حاکمیت آنان مخالفت دارند و آن‌ها دیگر هیچ‌گونه حمایت داخلی ندارند. این توافق، رهبری نظامیان را از پیگرد قضائی در برابر جنایت‌هایی که مرتکب گردیده اند، در امان قرار خواهد داد. آنان عملاً توان ادارۀ امور این سرزمین را از دست داده اند و در حل مشکلات ناکام بوده اند و تمام کاری‌که آنان انجام داده اند، این بوده که نفوذ امریکا را حفظ نمایند. در عین حال، طرف مقابل نیز، که جریان‌های آزادی و تغییر و احزاب نامیده می‌شوند و حکومت را تشکیل داده اند، آنان نیز در ادارۀ امور این سرزمین و حل مشکلات آن و فراهم آوردن کوچک‌ترین نیازهای اساسی مردم ناکام بوده اند و تمام کارهایی را که انجام داده اند، این بوده که نفوذ انگلیس را در این سرزمین حفظ کرده اند.» در آن پاسخ به پرسش این را نیز گفتیم که: «در خصوص این پرسش که آیا ممکن است این توافق ادامه یافته و عملی گردد؟ باید گفت که این یک مسألۀ مشکوک است، و این‌که آیا این توافق باعث نجات این سرزمین خواهد شد؟ باید گفت بسیار بعید به نظر می‌رسد؛ زیرا زیربنای آن باطل است؛ طوری ‌که همه می‌دانند که بیگانگان در آن دخالت دارند و این بیگانگان در زمان امضای آن در قصر ریاست جمهموری عملاً حضور داشتند؛ در حدی ‌که حتی کسی که متن توافق را آماده نمود، یک بیگانه بود که همانا نمایندۀ سازمان ملل و زیر نظر مستقیم امریکا و انگلیس، که دو طرف اصلی کشمکش جهانی در سودان بوده و زیر نام چهار ضلع و ترویکا فعالیت دارند.» پایان

برای مختل نمودن روند عملی شدن توافق مذکور، رهبران نظامی به شمول اردو به رهبری البرهان و واکنش سریع به رهبری دقلو هر از گاهی اقدام به راه‌اندازی کشمکش‌های ظاهری و عوام فریبانه در میان خود می‌کنند تا افکار عامه را همواره سرگرم اختلاف‌ها و یا توافقات میان دو طرف نگهدارند و این ‌که راه‌حل را روی این مسأله متمرکز نگهدارند، نه مسألۀ نظامی و غیر نظامی بودن حکومت.

6  در خصوص سفر ماه فبروری البرهان به امارات، که مهم‌ترین مرکز انگلیس به شمار می‌رود و نیز سفر شیخ شخبوط وزیر دولت امارات به سودان پس از سفر البرهان و سپردن نامۀ محرمانه به البرهان باید گفت که این سفرها هیچ‌گونه تأثیری نداشته و هیچ تغییر قابل ملاحظه‌ای نیز در موقف‌گیری‌ها، اظهارات و عمل‌کردهای البرهان ایجاد نکرده؛ بلکه تمام اقدامات ریز و درشت برهان هم‌چنان هماهنگ با خواسته‌های امریکاست. به نظر می‌رسد هدف از این سفر "تجسس" در میان یک دیگر بوده؛ طوری‌که هر طرف سعی می‌کند، واکنش طرف مقابل را در مورد اقدامات خود بداند؛ تحت این پوشش که هر طرف می‌کوشد اوضاع را آرام نماید؛ گویا عام مردم فریب این کشمکش‌ها میان البرهان و حمیدتی را خورده اند و گمان می‌کنند که این یک کشمکش واقعی است. به این ترتیب، نظامیان موفق شده اند غیر نظامیان را برای مداخله در حل کشمکش میان دو طرف به بهانۀ آرام نمودن اوضاع جهت دهند. محمد عصمت، یکی از رهبران جریان آزادی و تغییر به روزنامۀ شرق اوسط گفت: «نیروهای تغییر و انتقال مدنی پیوسته سعی دارند اوضاع میان نیروهای واکنش سریع و نیروهای مسلح را آرام نمایند؛ زیرا هرگونه برخوردی میان دو طرف، باعث فروپاشی کشور خواهد شد.» (منبع: روزنامه شرق اوسط 6 مارچ 2023م) سپس در شامگاه چهارشنبه 8 مارچ 2023م، هیأتی متشکل از مقامات بلند رتبه ائتلاف حاکم سابق در سودان یا همان احزاب آزادی و تغییر به امارات متحده عرب سفر نمودند تا در روند دست‌یابی به توافق پایانی در جهت پایان دادن به بحران سیاسی موجود در کشور کمک نمایند. «این هیأت متشکل بود از رئیس کمیتۀ ارتباطات و روابط خارجی، رئیس حزب کانگرس سودان، عمر الدقیر، رئیس دفتر اجرایی شورای فدرال، بابکر فیصل، واثق بریر مدیر کل حزب ملی امت و طه عثمان نمایندۀ اجتماع کسبه کاران در حزب تغییر. ائتلاف با نشر بیانیه‌ای گفته که این هیأت قرار است با رهبران امارات دیدار نموده و روند تکمیل نمودن آماده‌گی‌های نهائی برای فعالیت‌های سیاسی مبتنی بر توافق سیاسی را به بحث و بررسی گیرند.» (منبع: روزنامۀ شرق اوسط 9 مارچ 2023م)

تمام این امور نشان می‌دهد که ساختار غیر نظامی کاملاً کنار گذاشته شده و این تنها ساختار سیاسی است که اوضاع را در اختیار دارد. یعنی این ‌که امریکا بحران سیاسی سودان را وارد میدان جدیدی کشمکش نمادین نموده که میان مزدوران خودش می‌باشد؛ کشمکشی ‌که سایر کشمکش‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده و جریان‌های وابسته به اروپا را وادار می‌کند به حمیدتی نزدیک شوند؛ به ویژه که وی اعلان نموده از حاکمیت غیر نظامی حمایت می‌کند!

7  در خصوص عادی‌سازی روابط سودان با رژیم یهود باید گفت که هدف البرهان این است که از سقوط خود به عنوان حاکم جلوگیری نموده و حاکمیت خود را استحکام بخشد و برای این هدف حاضر است هرگونه امتیازی به شمول عادی‌سازی روابط با رژیم یهود را برای امریکا بدهد. این عادی‌سازی روابط به نفع هیچ‌کس نیست، بجز رژیم یهود، امریکا، البرهان و کسانی‌که البرهان را همراهی می‌کنند. عادی‌سازی روابط به هیچ‌وجه به نفع سودان نیست؛ حتی به ضرر آن نیز هست؛ زیرا قبل از هرچیزی این کار شرعاً حرام می‌باشد؛ به دلیل این‌که به معنای به رسمیت شناختن اشغال‌گران فلسطین است؛ فلسطینی ‌که یکی از باشکوه‌ترین و معززترین سرزمین‌ها برای مسلمانان جهان می‌باشد و یهودیان شب و روز به ساکنان این سرزمین حمله‌ور شده و خانه‌های شان را بالای آنان ویران می‌کند، فرزندان‌شان را به قتل می‌رساند و دارایی‌های شان را مصادره می‌کند.

اما با وجود آن هم «شورای رهبری سودان اعلان نمود که عبدالفتاح البرهان با "کوهین" در خرطوم دیدار نمود و دو طرف در مورد استحکام افق هم‌کاری‌های مشترک به ویژه در عرصه‌های امنیتی و نظامی، گفتگو نمودند.» وزارت خارجۀ سودان گفته که دو طرف «توافق نموده اند که روند عادی‌سازی روابط میان دو طرف را ادامه خواهند داد.» (منبع: آژانس خبری سودان 2 فبروری 2023م) رادیوی رسمی رژیم یهود نیز به تاریخ 8 فبروری 2023م با نشر خبری گفت که یک هیأت ویژه متشکل از شورای رهبری سودان امروز به گونۀ پنهانی وارد رژیم یهود شده اند. به این ترتیب دیده می‌شود که نظام حاکم در سودان هنوز هم از مرتکب شدن خیانت عادی‌سازی روابط‌اش با رژیم یهود احساس شرم و حیا نمی‌کند و تمام هم و غم‌اش این است که به کمک امریکا در قدرت باقی بماند!

خلاصه:

1    هیچ اختلاف واقعی میان البرهان و حمیدتی وجود ندارد؛ بلکه هردو مزدور امریکا می‌باشند و امریکا البرهان را توسط حمیدتی و به کمک وی به قدرت رسانید. «پس از کنار زدن وزیر دفاع عبدالرحمن بن عوف، که قدرت را بعد از برکناری بشیر در دست گرفت، روابط میان البرهان و حمیدتی به ائتلاف کنونی انجامید؛ طوری‌که البرهان، رئیس شورای رهبری و فرمانده اردو شد؛ در حالی ‌که قبلاً فرماندهی یک خط اول از نیروهای مسلح را هم در اختیار نداشت. پس شکی نیست که او به کمک حمیدتی و حمایت منطقه‌ای به این موقف رسیده و این در حالی است که حمدان به صفت معاون رئیس شورای رهبری تعیین گردید و هردو علیه نیروهای ملکی ائتلاف نمودند.» (منبع: عربی پوست 21 فبروری 2023م) به این ترتیب، اختلاف میان دو طرف نمادین بوده و واقعیت ندارد و به هدف تقسیم نقش‌ها میان شان راه‌اندازی گردیده است.

2      این‌که چرا اختلافات میان دو طرف واقعی نیست تا در نتیجه آن حمیدتی فرصت پیدا کند دارفور را با همکاری امریکا از پیکرۀ سودان جدا کند؛ کاری‌که با جنوب سودان نمود، مخصوصاً که حمیدتی در دارفور وزنۀ نظامی و مالی زیاد دارد؛ چنان‌چه «نیروهای حمیدتی بیشترین سرمایه‌های اقلیم دارفور را در اختیار دارد، به شمول معادن طلا که به ارزش 16 ملیارد دالر از آن را به امارات صادر می‌کند.» (منبع: سایت مصر 360، 12 می 2022م) این مسأله "طرح جدا کردن دارفور از سودان" نیز مطرح نیست؛ زیرا هیچ‌گونه نشانه‌ای از این قضیه در حال حاضر وجود ندارد؛ بلکه امریکا در حال حاضر سعی دارد مزدورانش بالای حاکمیت سودان مسلط بمانند و به مزدوران انگلیس اجازه ندهند نقش مهمی در حاکمیت به دست آورند؛ بلکه به عوض درگیر شدن با البرهان و حمیدتی، سرگرم ایجاد توافق میان دو طرف باشند "که درگیری نمادین به راه انداخته اند". اما از امریکا بعید نیست در صورت امکان دست به تجزیه نمودن سرزمین‌های مسلمانان بزند؛ زیرا این واقعیت دولت‌های استعمارگر کافر است.

3     البرهان قصد دارد مشارکت در توافق سیاسی را گسترش دهد و همواره اشاره به این می‌کند که طرف‌های امضاءکننده آن با هم سازگار نیستند تا به این ترتیب روند عملی شدن توافق را به تأخیر اندازد. وی سعی کرده با طرف‌هایی‌که توافق را امضاء نکرده اند، دیدار و گفتگو نماید؛ چنان‌چه در شروع پرسش نیز به آن اشاره شد، و این کار وی میان کسانی‌که امضا کرده اند و کسانی‌که امضا نکرده اند، نزاع به وجود می آورد، مخصوصاً میان جریان آزادی و تغییر "شورای مرکزی" که امضاء کرده است و میان جریان آزادی و تغییر "تجمع دموکرات" که امضا نکرده است و این وضعیت باعث به درازا کشیدن توافق نهایی خواهد گردید. شمس الدین کباشی عضو شورای رهبری در اوایل ماه جاری با صراحت بیشتری از موقف البرهان سخن گفت: «اردو بدون موافقت سیاسی هرگز به توافق سیاسی "چهارچوبی" عمل نخواهد کرد و این‌که طرف‌های امضاء کننده برای حل بحران سیاسی کشور کافی نیستند و اردو به هیچ وجه از قانون اساسی، که همه با آن موافق نباشند، حمایت نخواهد نمود.» (منبع: الجزیره مباشر 20 فبروری 2023م) اردو سعی دارد از توافق سیاسی شانه خالی کند و یا به هر نحو ممکن با آن حیله نماید، گاهی با گسترش مشارکت در آن و گاهی با مشروط کردن آن به پیوستن واکنش سریع و حرکت‌های مسلح با نیروهای اردو؛ و این خواسته‌ای است که البرهان و حمیدتی هردو به صورت کامل و بر اساس خواسته‌های امریکا بالای آن تسلط دارند.

4    امریکا موفق شده بحران سیاسی سودان را به میدان جدیدی بکشاند که همانا میدان کشمکش دروغین میان مزدوران امریکاست تا از این طریق سایر کشمکش‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده و طرف‌های وابسته به اروپا را وادار نماید تمرکز بالای عملی شدن توافق سیاسی را به تأخیر اندازند و به عوض آن سرگرم ایجاد صلح میان البرهان و حمیدتی شوند و گمان کنند که اختلافات میان برهان و حمیدتی واقعی است. به این ترتیب، ساختار نظامی متشکل از "البرهان و حمیدتی" بتوانند روند عملی نمودن موافقت‌نامه را به بهانۀ عدم توافق دو طرف روی پیوستن نیروها، به تأخیر اندازند تا زمانی‌که شرایط و فضا برای تعدیل موافقت‌نامه و پاک نمودن آن از هر گونه تأثیرگذاری عملی ساختار ملکی فراهم گردد و همان معنای لفظ "به زودی" است که البرهان در اظهارات‌اش به آن اشاره نمود: «کشور در مسیر تأسیس حاکمیت ملکی است که ترجیحاً حکومت ملکی "به زودی" در آن تشکیل خواهد شد.» (منبع: الاتحاد 19 مارچ 2023م) پس موافقت‌نامه سیاسی بر اساس خواسته‌های ساختار نظامی عملی خواهد شد ازینرو لفظ "به زودی"، واقعاً زود و یا هم دور معنا داشته باشد. اما در صورتی‌که نتوانند این هدف را براورده نمایند، بعید نخواهد بود سعی کنند موافقت‌نامه را ملغا اعلان کنند؛ به این بهانه، که یک‌جا نمودن نیروهای واکنش سریع با اردو به دلیل عدم توافق البرهان و حمیدتی کار دشواری است؛ یعنی ازسرگیری سناریوی لغو پیمان‌نامۀ قانونی البته با اسلوبی جدید. پیمان‌نامۀ مذکور میان ساختار نظامی و ساختار غیر نظامی به تاریخ 21 آگست 2019م امضا شده بود و در ابتدا قرار بود شورای رهبری آن را نظامیان در دست داشته باشند، سپس غیر نظامیان از نومبر 2021م ریاست شورا را در دست گیرند. اما یاسین ابراهیم وزیر دفاع سودان به تاریخ 21 سپتمبر 2021م، یعنی دو ماه پیش از موعد مقرر برای تسلیم ریاست شورا برای غیر نظامیان، اعلام نمود که تلاش‌های یک کودتا به ناکامی انجامید؛ سپس درخواست‌ها برای منحل شدن حکومت بالا گرفت و عملاً منحل گردید و به این ترتیب، پیمان‌نامۀ قانونی به پایان رسید. ما این مسأله را در همان زمان در پاسخ به پرسش منتشر شده به تاریخ 25 اوکتوبر 2021م توضیح دادیم. اینک نیز بعید نیست همان سناریو تکرار شود؛ اما این بار با راه‌اندازی کشمکش نمادین با یکی از بارزترین عناصر مزدور امریکا، "حمیدتی".

4- در پایان یک بار دیگر تأکید می‌کنیم تا زمانی‌که مزدورانی در سودان وجود داشته باشد که به نفع این و یا آن استعمارگر فعالیت نمایند، سودان هرگز روزنه‌ی امیدی را به خود نخواهد دید؛ زیرا استعمارگران و مزدوران شان بر سر حاکمیت بر سرزمین‌های اسلامی با یکدیگر به رقابت می‌پردازند و به هیچ‌وجه رشد، بیداری، حل مشکلات، سیر شدن مردم آن و فراهم آوردن نیازهای آنان برای آنان اهمیت ندارد. مردم هیچ راهی ندارند بجز کوتاه نمودن دست مزدوران و پیروی نکردن از آنان در مسیر گمراه‌کننده‌یی که در پیش گرفته اند. مردم باید راه کسانی را دنبال کنند که به جانب الله فرا می‌خوانند و برای تطبیق احکام الهی و توحید مسلمانان و بیداری آنان سعی و تلاش می‌ورزند.

﴿وَمَنْ أَحۡسَنُ قَوْلاً مِّمَّنْ دَعَا إِلَى اللهِ وَعَمِلَ صَالِحاً وَّقَالَ إِنَّنِي مِنَ الْمُسْلِمِينَ‏﴾ [فصلت: ۳۳]

ترجمه: چه كسى گفتارش از آن كه به سوى الله دعوت مى كند و كار پسنديده انجام مى دهد و مى‌گويد: از تسلیم شده‌گانم، بهتر است.

مترجم: عبدالله دانشجو

پرسش:

بعد از پایان انتخابات ریاست جمهوری، که نتایج آن در تاریخ 1/3/2023 با پیروزی پائولا احمد تینوبو، نامزد حزب حاکم حزب کنگره ترقی‌خواه اعلام شد، انتخابات شهری و ولایتی در نیجیریه به تاریخ 11/3/2023 برگزار گردید. چنانچه آن انتخابات در 25/2/2023 برگزار شد و رقیب او، عتیق ابوبکر در حزب دموکراتیک خلق، که در رتبه دوم قرار گرفت و رقیبش، پیتر اوبی از حزب کارگر در انتخابات، که در جایگاه سوم قرار گرفت، به نتایج اعتراض کردند. آمریکا نگرانی خود را اعلام کرد و از کسانی‌که به نتایج اعتراض کردند، حمایت نمود و به برنده تبریک نگفت؛ در حالی‌که بریتانیا خوشحالی خود را از نتایج اعلام نمود و به رئیس جمهور منتخب تبریک گفت. چه تغییراتی در صحنۀ سیاسی در نیجیریه رخ داده است؟ منظور آمریکا و انگلیس در این انتخابات چیست؟ مواضع آن‌ها در قبال نیجیریه به چه معناست؟

پاسخ:

برای این‌که پاسخ به پرسش‌های فوق واضح گردد، امور ذیل را خدمت تان به عرض می‌رسانم:

1-     نیجریه سرزمین اسلام است. اسلام از اواسط قرن هفتم میلادی وارد منطقه کانو در شمال نیجیریه شد و از طریق تجارت در سرزمین هائوسا و سرزمین فولانی‌ها در شمال و مرکز نیجیریه گسترش یافت. اسلام در واقع در اواسط قرن دهم میلادی به دست فقهای اندلسی به شکل فعلی گسترش یافت؛ سپس بعدها امارت اسلامی در آن نواحی ایجاد شد که به نام خلافت عثمانی یا خلافت سوکوتو منسوب به عثمان دانفودیو نام گرفت که دولت آن نزدیک به صد سال دوام آورد تا این‌که انگلیس‌ها در سال 1904 میلادی آن را پایان دادند. مذهب مالکی در محاکم شرعی نیجیریه مشهور است و اکثر مسلمانان آن اهل سنت اند و در  12 ولایت آن برخی از احکام شریعت اسلام تطبیق می‌شود.

2-     جمعیت نیجیریه در حال حاضر حدود 220 میلیون تن است؛ همان‌طور که سازمان ملل در سال 2021 حدود 219 میلیون نفر تخمین زد و اکثریت جمعیت آن را مسلمانان به نسبت 65% تا 75% بر اساس آمارهای مختلف تشکیل می‌دهند. مساحت نیجیریه نزدیک به یک میلیون کیلومتر مربع است و بین سال‌های 1900 تا 1904 میلادی بریتانیا توانست پس از حذف حکومت اسلامی در آنجا، کنترول خود را بر تمام مناطقی‌که به عنوان نیجیریه شناخته می‌شد، گسترش دهد. سپس بریتانیا در1/10/1960 استقلال رسمی‌اش را به آن داد و قدرت را به اقلیت نصرانی ایگبو سپرد و سپس در سال 1963 میلادی آن را به کشورهای مشترک المنافع ضمیمه کرد. نیجیریه از نژادهای مختلفی تشکیل شده است که بزرگترین آن‌ها سه گروه قومی بزرگ هستند که عبارتند از: هاوسا، فولانی در شمال و مرکز و اکثریت قریب به اتفاق آن‌ها مسلمان و یوروبا در مرکز و جنوب غربی و اکثریت آن‌ها را نصاری تشکیل می‌دهند. اما اقلیت مسلمان زیادی دارد و ایگبو در جنوب شرقی از یک اقلیت کاتولیک نصرانی است.

3-     در انتخاباتی‌که در سال 1999 میلادی برگزار شد، اوباسانجو بدون منازعه پیروز شد و برای دو دورۀ انتخاباتی از 29/5/1999 تا 29/5/2007 میلادی به قدرت ادامه داد. وی در طول مدت زمان حاکمیت خود، حمایت واضح‌اش را از امریکا و خصومت آشکار خود را علیه مسلمانان اظهار کرد و در انتخابات 2015 محمد بخاری، که به انگلیس‌ها وفادار بود، پیروز شد و پائولا احمد تینوبو یکی از بزرگ‌ترین حامیان او بود و ما توانستیم عوامل انگلیس را در محیط سیاسی بشناسیم؛ زمانی که احمد تینوبو را عراب سیاسی و سازندۀ پادشاهان نامید و سپس با شعار "نوبت من رسیده است" خود را نامزد کرد و در انتخابات 2023 پیروز شد. در تاریخ 3/1/2023، کمیسیون مستقل انتخابات در نیجیریه، پیروزی پائولا احمد تینوبو، نامزد حزب حاکم، حزب کنگره ترقی‌خواه، در انتخابات ریاست جمهوری که در تاریخ 25/2/2023 در میان 18 نامزد برگزار شده بود، اعلام کرد. وی 8.8 میلیون رای به دست آورده بود که 37 درصد از 87 میلیون رأی دهنده‌ای می‌شود که کارت انتخابات دریافت کردند؛ در حالی‌که دو رقیب او؛ عتیق ابوبکر، نامزد حزب دموکراتیک خلق حدود 6.9 میلیون رأی یا 29 درصد و پیتر اوبی، نامزد حزب کارگر حدود 6.1 میلیون رأی یا 25% دریافت کردند. عتیق ابوبکر و پیتر اوبی نتایج را رد کردند و قصد داشتند آن‌ها را به چالش بکشند و نشان دهند که آن‌ها دستکاری و منجر به این شده که "رأی‌گیری نه آزاد، نه عادلانه و نه شفاف" باشد. عتیق در تاریخ 6/3/2023 راهپیمایی حامیان خود را رهبری کرد و آن‌ها در بیرون دفاتر کمیسیون مستقل انتخابات تجمع کردند و مسئول حزب دیموکراتیک خلق خواسته‌های را به مسئول کمیسیون انتخابات پیرامون همان موضوع تقدیم کرد. اما با وجود آن نتایج انتخابات تغییری نکرد.

4-     بنابر آن‌چه گفته شد، بریتانیا روند انتخابات در نیجیریه را ستایش نمود؛ چنان‌که جیمز کلورلی، وزیر امور خارجۀ این کشور در بیانیه‌ای که در تاریخ 1/3/2023 در وب‌سایت رسمی دولت بریتانیا منتشر کرد، به پائولا احمد تینوبو رئیس جمهور منتخب تبریک گفت. آنچه در این بیانیه آمده است: «بریتانیا از رأی‌دهندگان نیجیریه‌ای به دلیل شرکت در انتخابات ریاست جمهوری و مجلس ملی و شکیبایی و انعطاف‌پذیری آن‌ها در استفاده از حقوق دموکراتیک شان قدردانی می‌کند. ما به پائولا احمد تینوبو، رئیس جمهور منتخب تبریک می گوییم و موقف احزاب مخالف را در مورد نتیجۀ انتخابات و نگرانی‌های بیان شده توسط هیئت‌های ناظر و جامعه مدنی در مورد سازماندهی این روند از جمله تأخیرها و چالش‌های فنی بررسی می‌کنیم. مقامات را تشویق می‌کنیم که همه نگرانی‌ها را با دقت بررسی کنند و برای حل مسائل باقی مانده و تمرکز جهت تحقق ارادۀ مردم نیجیریه اقدام کنند.» این یک موقف حمایتی از طرف بریتانیا از رئیس جمهور منتخب است. او کمپاین وی را به جعل یا دستکاری متهم نمی‌کند؛ بلکه از مقامات‌اش می‌خواهد که با در نظر گرفتن بی‌طرفی مقامات در این بررسی، همه نگرانی‌ها را بررسی کنند. علاوه بر این، حمایت اتحادیۀ اروپا در مقابله با آمریکا وجود داشت؛ همانطور که جوزپ بورل، نمایندۀ سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت: «انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی که چند روز پیش نیجیریه شاهد آن بود، فرصت بزرگی برای تحکیم دموکراسی در این کشور، درغرب آفریقا به شمار می‌رود. با وجود شرایط دشوار و شکست‌های عملیاتی، مردم نیجیریه تعهد خود را به دموکراسی نشان داده اند.» (منبع: کونا 28/2/2023) از این رو، حمایت بریتانیا از رئیس جمهور تازه منتخب در نیجیریه و هم‌چنین حمایت اروپا از او در مقابله با نفوذ آمریکا در آفریقا به نظر می‌رسد.

5-     موقف ایالات متحده در قبال انتخاب پائولا احمد تینوبو منفی بود. ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه در بیانیه‌ای گفت: «نیجری‌ها حق دارند چنین نگرانی‌های داشته و باید انتظارات زیادی از انتخابات اخیر داشته باشند. میکانیزم‌های خوبی برای داوری در مورد اختلافات انتخاباتی وجود دارد. ما هر نامزد یا حزبی را که می‌خواهد نتایج را به چالش بکشد، تشویق می‌کنیم تا راه‌های اصلاح حقوقی را از طریق این میکانیزم‌ها دنبال کنند. ما به ناظران بین‌المللی دیگر می‌پیوندیم تا از کمیسیون مستقل ملی انتخابات بخواهیم وضعیت را در مناطقی‌که به توجه بیشتر نیاز دارند، بهبود بخشد. ما درک می‌کنیم که نیجیری‌ها و بعضی احزاب، اعتراض شان را نسبت به روندی‌که پروسۀ انتخابات با آن اجرا شد، بیان داشتند؛ به ویژه کاستی‌ها در عناصر فنی، که برای اولین بار در انتخابات ریاست جمهوری مورد استفاده قرار گرفت، هم‌چنین نگران گزارش‌هایی هستیم که در آن رسانه‌ها در جریان انتخابات مورد حمله قرار گرفتند.» (منبع: صفحه لیدرشیب نیجیریه 2/ 3/2023) آمریکا در این‌جا از مواضع احزاب مخالف در اعتراض شان به روند انتخابات حمایت می‌کند، آنان را به اعتراض تشویق می‌کند، به رئیس جمهور پیروز تبریک نمی‌گوید و اعلام می‌کند که نگران گزارش‌های مربوط حمله به رسانه‌ها در جریان انتخابات است. این نشان می‌دهد که رئیس جمهور جدید به میل او نیست و به او وابسته نمی‌باشد.

6-   نامزد عتیق ابوبکر، که نمایندۀ حزب مخالف است، در دوره اولوسگون اوباسانجو در مدت زمان 1999-2007 معاون رئیس جمهور بود. معروف است که اوباسانجو از پیروان آمریکا بود. به نظر می‌رسد که آمریکا از عتیق ابوبکر برای به قدرت رسیدن حمایت می‌کند. چون اصالتاً مسلمان است او را با پائولا احمد تینوبو که او نیز مسلمان الاصل و دارای وزن و پشتوانه و توان مالی است و در آن طرف با محمد بخاری یکی از عوامل انگلیس قرار دارد، به رقابت قرار داد. محبوبیت حزب دموکراتیک خلق به دلیل فساد افسارگسیخته در زمان او و در دوران حکومت او در کشور بین سال‌های 1999 تا 2015، به‌ویژه در دوران سلطنت کودلاک جاناتان، قیام اخیر با ریختن نفت روی آتش، با اعمال خودسرانه‌اش و تبعیض علیه مسلمانان و آزار و اذیت به بهانه (مبارزه با تروریسم) کاهش یافت. حتی بادار او، آمریکا از این فساد گسترده در حزب و در دوران حکومت او انتقاد کرد؛ اما نه برای اصلاح آن؛ بلکه برای محکم کردن چنگال خود بر آن. زمانی‌که حکومت نظامی حاکم درگیر فساد شد، به این ترتیب آمریکا بر آن چنگ انداخت و هرگاه مخالفت وی را می‌نمود؛ رسوای شان می‌‌ساخت تا دیدگاه عام مردم را به این جهت سوق دهد که او ضد فساد است؛ در حالی‌که در مقابل آن ساکت بود و به اصلاح آن نمی‌پردازد و خودش فسادپیشه و پشتیبان فساد کاران در زمین است.

7-     به همین دلیل مراقب بود که اگر کاندیدای حزب دموکراتیک خلق، عتیق ابوبکر موفق نشد، شخص دیگری داشته باشد و برای پاک جلوه دادن او کار کرد و آن شخص پیتر اوبی بود؛ گویا که کاملاً پاک است! او سال گذشته در ماه می 2022 از حزب دموکراتیک خلق استعفا داد و به حزب کارگران پیوست. معلوم می‌شود که امریکا محاسبه کرده بود که آرای مسلمانانی‌که اکثریت را در نیجریه تشکیل می‌دهند، بین عتیق ابوبکر، نامزد انتخاباتی از حزب دموکراتیک خلق و پائولا احمد تینوبو، نامزد حزب حاکم کنگره ترقی‌خواه، که طرفدار انگلیس است و هم‌چنین رابیو موسی کوانکواسو، مسلمان الاصل و نامزد حزب ملی خلق نیجریه، که شروع به فعالیت کرد، محبوبیت کسب کرد و در انتخابات گذشته با 60 درصد چهارم شد، تقسیم می‌شود. به همین دلیل است که آمریکا از پیتر اوبی که یک نصرانی است، حمایت کرد و رسانه‌های آمریکایی شروع به صیقل دادن او کردند و شایعه شد که او کاندیدای مورد علاقۀ جوانان نیجریه است که 60 درصد جمعیت را تشکیل می‌دهند و مشتاق تغییر و تحول و حاکمیت نسل جوان هستند. شرکت رسانه‌ای آمریکایی بلومبرگ گزارش داد که یک نظرسنجی عمومی در نیجیریه انجام داده است و نظرسنجی از حدود 2384 نیجیریه‌ای از طریق اپلیکیشن تلفن هوشمند نشان می‌دهد که ممکن است پیتر اوبی در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شود. مؤسسۀ إی إن بی امریکایی نیز همین‌طور عمل کرد و پیروزی پیتر اوبی را پیش‌بینی نمود. مؤسسۀ ملی دمکراتیک و مؤسسۀ بین‌المللی جمهوری‌خواه نیز همین پیش‌بینی را داشتند. با درک این‌که حزب دموکراتیک خلق تا سال 2015 بر صحنۀ نیجیریه تسلط داشت، تنها حزبی بود که قدرت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری را داشت و مرکز سیاسی بود که به تأمین منافع آمریکا تمایل داشت. با این حال، زمانی‌که محمد بخاری، مامور بریتانیایی، با وجود تلاش امریکا برای ممانعت از پیروزی او، توانست برنده شود، صحنۀ سیاسی تغییر کرد.

8-     ثروت نفتی در نیجیریه، کشورهای بزرگ به ویژه انگلیس و آمریکا را بر سر آن در کشمکش و درگیری داغ قرار داده است و نیجیریه در بین کشورهای تولیدکنندۀ نفت در رتبۀ دوازدهم، هشتمین کشور صادرکننده نفت و دهمین کشور از نظر ذخایر نفت قرار دارد. ذخایر نفت نیجیریه توسط آژانس اطلاعات انرژی آمریکا بین 16 تا 22 میلیارد بشکه تخمین زده شده است؛ اما براوردهای دیگر می‌گوید که این ذخایر به 35.3 میلیارد بشکه می‌رسد و این نفت سبب سیلان لعاب دهن رقابت کننده‌گان بر نفت نیجیریه گردیده، چون از صنف نفت سبک یا شیرین است؛ یعنی تا حد زیادی از گوگرد خالص بوده و هزینه‌های پالایش آن کم است. به گفته وزارت نفت نیجیریه، این کشور دارای 159 میدان نفتی و 1481 چاه نفت است. نفت نیجیریه را شرکت‌های نفتی بریتانیا کنترل می‌کردند؛ اما ورود آمریکا به خط لوله نفت، به ویژه پس از سال 1999 میلادی، یعنی در دوران اوباسینگو، انحصار شرکت‌های انگلیسی را محدود کرد.

9-      نیجیریه با مشکلات جدی مانند ناامنی، اقتصاد متزلزل، قرضه‌های هنگفت، فقر شدید و فساد سیاستمداران مواجه است. شرایط اقتصادی آن رو به وخامت است، زیرا نرخ تورم در پایان سال 2022 به 21.5 درصد رسید، نرخ بیکاری برای همه بزرگسالان 33 درصد و برای جوانان 42.5 درصد است. بر اساس براوردهای بانک جهانی در مارچ 2022، حدود 40 درصد از جمعیت 220 میلیون نفر این کشور زیر خط فقر زندگی می‌کنند. ارزش پول نیجریه کاهش یافته است. فساد به طور قابل توجهی افزایش یافته است و دولت را بر آن داشته است تا در ابتدای ماه گذشته، فبروری 2023، سه واحد پول کشور را تغییر دهد. با وجود این‌که این کشور یکی از بزرگترین اقتصادهای آفریقا است و مشکل سرقت نفت در جنوب این کشور رو به افزایش می‌باشد و این یک مشکل مزمن است که منجر به کاهش صادرات نفت کشور و کمبود مواد سوخت عراده‌جات شده است. بر اساس سرشماری جون 2022 حدود 103 میلیارد دالر قرض دارد و پرداخت این قرض‌ها یعنی ربا و بیمۀ سالانه حدود 12 میلیارد دالر است. اگرچه این کشور یکی از صادرکنندگان بزرگ نفت است، اما به دلیل این مشکلات جدی و حل نشدنی کمکی به آن نکرد. همه این‌ها ناشی از فساد حکومت و حاکمان و تبعیت آن‌ها از کشورهای استعماری قدیم و جدید است. راه‌حل رفع این فساد است؛ یعنی تغییر نظام حکومتی که توسط بریتانیای استعمارگر زمانی‌که به نیجیریه استقلال رسمی داد، ساخته شد؛ اما با اشکال دیگر، به ویژه در حکومت و اقتصاد، مستعمره باقی ماند و برای آن قانون اساسی برگرفته از قوانین اساسی غربی را وضع کرد و حاکمانی را که از آن پیروی می‌کردند، تعیین نمود؛ بدون تفاوت این‌که اصالتاً مسلمان باشند یا نصرانی. تا این‌که امریکا در اواسط دهه هفتاد قرن گذشته آمد و به ارتش نفوذ کرد و بر سر کشور شروع به رقابت و درگیری با انگلیس نمود.

10-  علاوه بر همه این‌ها، کشورهای استعمارگر، به ویژه آمریکا و انگلیس مستقیماً در امور کشورها دخالت می‌کنند. اظهارات مقام امریکایی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، اظهارات وزیر امور خارجه انگلیس و سپس اظهارات مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا دخالت مستقیم در امور کشورها محسوب می‌شود. اساس این است که حاکمان و سیاست‌مداران در نیجیریه آن را محکوم و رد کنند و از آن کشورها بخواهند که از مداخله در کشورشان دست بردارند، آن‌ها را در این مورد هشدار دهند و روابط خود را با آن‌ها قطع کنند. سپس به این فکر شوند که چگونه می‌توان این سرزمین را به طور جدی و خالصانه نجات داد و به دنبال راه‌حل‌های ریشه‌ای بود؛ نه راه‌حل‌های بی بنیاد و فریبنده. هرگاه چنین اتفاقی بیفتد، به زودی به این نتیجه می‌رسند که اسلام راه‌حل است، تنها اسلام است که نیجیریه و مردمش را با همه فرقه‌هایش نجات می‌دهد و بین همه برابری ایجاد می‌نماید؛ اسلامی‌که در تطبیق نظام تجسم یافته در خلافت راشده بر منهج نبوت است و هیچ‌کس از مردم را در نیل به مصالح و تأمین نیازهای معیشتی زندگی شهری و بادیه‌ی شان محروم نخواهد ساخت، چه مسلمان باشد و چه نصرانی؛ اوست که سرزمین را آباد می‌کند و از استعمار رهایی می‌بخشد، و انقلاب صنعتی در آن به وجود می‌آورد که سرزمین را پیشرفته و برتر می‌نماید، آن زمان صنعت خود را می‌سازند، نفت خود را استخراج می‌کنند، تمام درآمدهای آن برای خودشان خواهد بود و بدون تبعیض بین آن‌ها توزیع می‌شود، آن زمان نه بیکاری، نه فقر و نه ترس یا گرسنگی خواهد بود.

﴿إِنَّ فِي ذَلِكَ لَذِكْرَى لِأُولِي الْأَلْبَابِ‌﴾  [سورۀ زمر، آیۀ 21]

ترجمه: واقعاً در این امر، عبرت و پندی برای خردمندان است.

مترجم: احمد صادق امین