چهارشنبه, ۰۹ جمادی الثانی ۱۴۴۶هـ| ۲۰۲۴/۱۲/۱۱م
ساعت: مدینه منوره
Menu
القائمة الرئيسية
القائمة الرئيسية

د سوریې پېښې او د اسد د نظام نسکورېدل

  • خپور شوی په سیاسي

پوښتنه او ځواب

 

پوښتنه:

الشرق الاوسط ورځپاڼې د ۲۰۲۴م د ډسمبر په ۸مه نېټه ولیکل: د اسد نظام نسکور شو: د سوریې مخالفینو نن د یکشنبې په ورځ اعلان وکړ، چې دمشق یې ازاد کړ او د ولسمشر بشار الاسد حکومت يې، چې ۲۴ کاله یې دوام وکړ، نسکور کړ. د مخالفینو په بیانیه کې چې د رسمي ټلویزیون له لارې خپره شوه، راغلي دي: «د الله سبحانه وتعالی په مهربانۍ سره دمشق ازاد شو او د بشار الاسد طاغوت نسکور شو.» همدارنګه مخالفینو اعلان وکړ، چې ټول زندانیان ازاد شول.

هیئت تحریر الشام د سوریې په شمال کې «د تېري مخنیوی» تر سرلیک لاندې د ۲۰۲۴م کال د نومبر په ۲۷مه نېټه برید پیل کړ او له هغه وروسته د سوریې ملي پوځ «د ازادۍ پیل» تر سرلیک لاندې د ۲۰۲۴م کال د نومبر په ۳۰مه نېټه برید ترسره کړ. د دغو بریدونو په بهیر کې حلب او د ادلب ټولې سیمې او ورپسې د حماه او حمص ښارونه او نن ورځ دمشق هم ونیول شول او دغه ټول پرمختګونه په لسو ورځو کې وشول. په سوریه کې د دغو پېښو حقیقت څه دی؟

الله سبحانه و تعالی دې تاسو ته خیر درکړي!

ځواب:

د موضوع د وضاحت لپاره لازمه ده، چې لاندې حقیقتونو ته پام وکړو:

لومړی: د برید پیلوونکې ډلې: د ۲۰۲۴م کال د نومبر پر ۲۸مه د بي‌بي‌سي د راپور پر بنسټ، په برید کې ګډون کوونکې ډلې عبارت دي له: «د الفتح المبین عملیاتو خونه» چې د هئیت تحریر شام لخوا رهبري کېږي او د ترکیې په ملاتړ ازادي غوښتونکې ملي جبهه او د "جیش العزة" ډله دي. همدارنګه «د سوریې ملي پوځ» د هغو مخالفو ډلو د ایتلاف استازیتوب کوي، چې ترکیه یې تر شا ولاړه ده، خو په "الفتح المبین عملیاتو خونه" کې ګډون نه لري. پر همدغه بنسټ په دغه برید کې ډېری ګډون کوونکې ډلې، په ترکیه پورې تړلې ډلې وې، چې تر شا یې د دغه هېواد ملاتړ دی. ملي پوځ د ترکیې په واسطه جوړ شوی دی او هئیت تحریر الشام هم د ترکیې تر نظر او کنټرول لاندې فعالیت کوي. د دغه هئیت او ترکیې تر منځ نږدېوالی او همغږي هغه چاره ده، چې د پېښو د څارونکو پام ځان ته اړوي.

دویم: د دغو حرکتونو پیل تر ډېره د بشار الاسد لپاره د ګواښ یو پیغام و، ځکه هغه د اردوغان غوښتنو ته ځواب نه و ورکړی. اردوغان د روسیې له ولسمشر ولادیمیر پوتین څخه غوښتي وو، چې د انقرې او دمشق تر منځ د اړیکو عادي کولو لپاره د خبرو اترو په چټکۍ کې هڅه وکړي او بشار وهڅوي چې د لیدنې لپاره د اردوغان دعوت ومني (رویټرز خبري آژانس، ۲۰۲۴م د اکټوبر ۲۵مه). خو بشار الاسد نه یوازې دا غوښتنې ونه منلې، بلکې له سوریې څخه یې د ترکیې د ځواکونو د ایستلو غوښتنه هم وکړه او داسې شرطونه یې وټاکل چې د خبرو اترو د ځنډ لامل شول. د روسیې د بهرنیو چارو وزیر او د دغو خبرو اترو منځګړي "سرګي لاوروف" هم دا مسله تایید کړه او د ترکیې حریت ورځپاڼې ته یې د ۲۰۲۴م د نومبر په لومړۍ نېټه وویل: بشار الاسد د ترکي ځواکونو د وتلو غوښتنه کوي او د سوریې په شمال کې د ترکیې د ځواکونو حضور په دې لاره کې تر ټولو اصلي خنډ دی. دا چلند د اردوغان د غوسې لامل شو او هئیت تحریر الشام او ملي پوځ ته یې شین څراغ ورکړ، ترڅو خپل بریدونه پیل کړي. (د مخالفینو یوې سرچینې چې د ترکیې له استخباراتي دستګاه سره اړیکه لري، د المان دویچه‌وله ته د ۲۰۲۴م د نومبر په ۳۰مه وویل، چې انقرې د دغه برید لپاره شین څراغ ورکړی دی).

درېیم: که څه هم په لومړیو کې د دغو خوځښتونو د پیل کېدو موخه دا وه، چې د ادلب شاوخوا د شخړو کمولو لپاره سیمې ازادې کړي او همدارنګه د بشار الاسد او د مخالفینو تر منځ خبرو اترو او یوې سیاسي حللارې ته د رسېدو لپاره، د ترکیې وړاندیز ته د بشار د نه پاملرنې پر خلاف غبرګون وښيي؛ خو دغه خوځښتونه په چټکۍ له دغه چوکاټ څخه ووتل. ډېری سوریایي وګړو چې له کلونو راهیسې د بشار له ظلم څخه ځورېدل، دغه فرصت غنیمت وګاڼه او په ټولو جبهو کې یې خپل قیام پیل کړ. دغه خوځښتونه د ادلب تر شاوخوا سیمو پورې، چې شخړې باید پکې پای ته رسېدلې وای، محدود پاتې نشول، بلکې د سوریې ټولو سیمو ته خپاره شول. له بلې خوا د سوریې پوځ چې دوی هم د بشار الاسد تر ظلم او فشار لاندې وو او له هغه څخه د دفاع انګېزه یې نه درلوده، په پرله‌پسې توګه شا تګ وکړ. په دغو شاتګونو سره هغه خلک چې قیام یې کړی و، په دې وتوانېدل چې له شخړو کموونکو سیمو څخه په چټکۍ تېر شي او حلب، حماه او وروسته حمص ته دننه شي. په پایله کې د خلکو دغه څپه دمشق ته ورسېدله. دغه ټول پرمختګونه په ډېرې چټکۍ او د دغو خوځښتونو له پیل؛ د ۲۰۲۴م د نومبر له ۲۷مې وروسته یوازې په لسو ورځو کې وشول.

څلورم: د سیمه‌ییزو او نړیوالو لوریو دریځونه

۱ـ ایران او روسیه: ایران او روسیه په سوریه کې د وروستیو بدلونونو په اړه سخت حیران شول. روسیې په بېړه په حمیمیم هوایي اډه او په طرطوس بندر کې خپل امنیتي تدابیر پیاوړي کړل او په همدې وخت کې د دواړو هېوادونو تر منځ اړیکې ټینګې شوې. د انادولو خبري آژانس د راپور له مخې د ۲۰۲۴م د نومبر په ۳۰مه د ایران د بهرنیو چارو وزیر عباس عراقچي او د هغه روسي سیال سرګي‌لاوروف د سوریې د بدلونونو په اړه مشوره وکړه. د دغو پېښو په غبرګون کې ایران له ترکیې سره ډیپلوماټیکې هڅې پراخې کړې، ترڅو د شخړو او تاوتریخوالي مخه ونیسي. په همدغه وخت کې عباس عراقچي د ۲۰۲۴م د ډسمبر په ۲مه انقرې ته سفر وکړ او د ترکیې له بهرنیو چارو وزیر هاکان فیدان سره یې ولیدل. له بلې خوا هاکان فیدان د امریکا له بهرنیو چارو وزیر انتوني بلینکن سره خبرې وکړې او ټینګار یې وکړ چې: «د نظام او مخالفینو تر منځ سیاسي بهیر باید د پام وړ او مثبتې پایلې ولري، ترڅو په سوریه کې سوله او امن راشي.» (انادولو خبري آژانس، ۲۰۲۴م د ډسمبر ۱)

۲ـ ترکیه: ترکیې غوښتل چې سیاسي حللارې ته د رسېدو لپاره له بشار الاسد سره سوله‌يیزې خبرې اترې وکړي، لکه څنګه چې امریکا هم دې ته ورته غوښتنه درلوده. خو بشار ګومان کاوه، چې له دې حالت څخه ګټه اخیستلی شي او له همدې امله یې د اردوغان وړاندیزونو ته په ځواب ورکولو کې خنډ او ځنډ رامنځته کړ. بشار الاسد ګومان کاوه چې دا چلند به د امریکا غوسه نه پاروي. په دې توګه دغه چلند د اردوغان د ناخوښۍ لامل شو. هغه د امریکا رضايت ترلاسه کړ او پرېکړه یې وکړه چې بشار ته درس ورکړي، ترڅو خبرې اترې په داسې فضاء کې ترسره شي، چې په ظاهره اردوغان ګټونکی وي. له همدې امله ترکیې مخالفې ډلې د بریدونو د پیلولو لپاره وهڅولې او په اړینو وسلو او استخباراتي معلوماتو سره یې د هغوی ملاتړ وکړ.

الف: اردوغان د ۲۰۲۴م د اکتوبر په ۲۵مه په کازان کې د برېکس غونډې پرمهال له ولادیمیر پوتین سره تر لیدنې وروسته خبریالانو ته وویل: «د روسیې له ولسمشر پوتین څخه مې وغوښتل چې د انقرې او دمشق تر منځ د اړیکو د عادي کولو په موخه د خبرو اترو د چټکۍ لپاره هڅه وکړي او بشار الاسد د لیدنې لپاره زما دعوت قبول نه کړ.» (رویټرز خبري آژانس، ۲۰۲۴م د اکتوبر ۲۵مه).

ب: روسان چې د منځګړي په توګه عمل کوي، څو ځله یې اردوغان ته ځواب ورکړی چې بشار الاسد د لیدنې او د اړیکو د عادي کولو لپاره شرطونه لري، چې یو پکې له سوریې څخه د ترکیې د ځواکونو وتل دي. د روسیې د بهرنیو چارو وزیر سرګي لاوروف د ۲۰۲۴م د نومبر په لومړۍ د ترکیې حریت ورځپاڼې ته وویل: «دواړه هېوادونه ترکیه او سوریه د اړیکو د عادي کولو په موخه بیاځلې خبرو اترو ته جدي لېوالتیا لري، خو په دغه مسیر کې اصلي خنډ د سوریې په شمال کې د ترکیې د ځواکونو حضور دی». دغه څرګندونې د بشار الاسد سرسختي ښيي، چې د اړیکو د عادي کولو لپاره د اردوغان له شدیدې لېوالتیا څخه یې ګټه اخیستې ده. همدارنګه هغه د عربي هېوادونو له ملاتړ څخه ګټه واخیسته او په دې باور و چې امریکا هم هغه ته اړتیا لري، ځکه د هغه ځایناستی یې نه دی پیدا کړی.

ج: کله چې د ترکیې نظام په اوسنیو شرايطو کې له بشار الاسد سره د خبرو اترو له لارې حللارې ته له رسېدو څخه نهیلی شو، اردوغان د امریکا رضايت ترلاسه کړ چې د سیاسي حللارې لپاره د مقدمې په توګه له نظامي فشار څخه استفاده وکړي. پر همدغه اساس د ۲۰۲۴م د نومبر په ۲۷مه یې وسله‌والې ډلې د بشار پر نظام د فشار راوړلو لپاره وخوځولې. له دې مسلې څخه ښکاري چې د ترکیې نظام د دغو بریدونو د اجازې په برخه کې کلیدي رول ادا کړی دی. (د مخالفینو یوې سرچینې چې د ترکیې له معلوماتي دستګاه سره په اړیکه کې ده، د المان دویچه‌وله ته د ۲۰۲۴م د نومبر په ۳۰ وویل، چې انقرې د دغو بریدونو لپاره شین څراغ ورکړی دی). له دغه اقدام څخه د اردوغان موخه د خبرو اترو مېز ته د بشار راوستل، له ترکیې سره د اړیکو عادي کول او له مخالفینو سره سوله کول وو، ترڅو په پایله کې د امریکا له غوښتنو سره سمه یوه سیاسي حللاره رامنځته کړي. اردوغان دغه بدلون د سوریې لپاره «نوی پړاو» وباله. هغه د ملګرو ملتونو سازمان له سرمنشي انتونیو ګوتيرش سره په ټلیفوني اړیکه کې ټینګار وکړ: «سوریه یوه نوي پړاو ته داخله شوه، چې په ارامۍ سره مدیریت کېږي.» (عربي۲۱ د ۲۰۲۴م کال د ډسمبر ۵مه).

۳. خو امریکا د سوریې د مخالفینو برید حیرانه نه کړه. د امریکا د ملي امنیت سلاکار، جیک سالیوان وویل: «له نویو شرایطو د سوریې مخالفو وسله‌والو ګټې اخیستنې موږ حیران نه کړو.» (الجزیره نیټ؛ ۲۰۲۴ د ډسمبر ۱). امریکا کومه ځانګړې انديښنه نه ده ښودلې. الجزیره نټ د ۲۰۲۴م کال د ډسمبر په لومړۍ نېټه د سپینې ماڼۍ په حواله خبر خپور کړ: موږ د سوریې وضعیت څارو او په تېرو ۲۴ ساعتونو کې مو له څو سیمه‌يیزو پلازمینو سره اړیکه نیولې. دغه راز د امریکا د ملي امنیت سلاکار، شان ساویټ وویل: «متحده ایالات له خپلو شریکانو سره د شخړو کمېدو، د ملکي وګړو او اقلیتونو خوندیتوب او یوه نوي جدي او معتبر سیاسي بهیر د پیل کېدو غوښتونکې ده؛ تر څو وکولی شي دا کورنۍ جګړه د تل لپاره د سیاسي حللارې له لارې د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د ۲۲۵۴ ګڼې پرېکړه‌لیک سره سمه حل کړي.» (آر ټي، ۲۰۲۴م کال د ډسمبر ۱) الجزیره نټ د ۲۰۲۴م کال د ډسمبر په ۲مه راپور ورکړ: «د امریکا بهرنیو چارو وزارت په یوه بیانیه کې اعلان وکړ: روانې شخړې د سوریې د خلکو په رهبرۍ یوې سیاسي حللارې ته اړتیا لري؛ داسې حللاره چې د امنیت شورا له ۲۲۵۴ ګڼې پرېکړه‌لیک سره سمه وي.» دا پرېکړه‌لیک چې په ۲۰۱۵ کې تصویب شو، په سوریه کې د سولې پروسې پلي کېدو ته اشاره کوي چې تر اوسه نه ده شوې. د دغه پرېکړه‌لیک له مخې، د سوریې د سولې خبرې اترې باید د ۲۰۱۶ کال په جنوري کې پیل شوې وای؛ دا پرېکړه لیک پر دې د ټینګار ترڅنګ چې د سوریې ملت باید خپل برخلیک وټاکي، وايي چې یو انتقالي دولت باید جوړ شي، د ملګرو ملتونو تر څار لاندې ټاکنې وشي او پر ملکي وګړو هر راز بریدونه باید ژر تر ژره ودرېږي. الحره د ۲۰۲۴م کال د ډسمبر په ۴مه راپور ورکړی: «بلینکن ټینګار وکړ چې اوسمهال تر ټولو مهم اقدام دا دی چې د ملګرو ملتونو د امنیت شورا پرېکړه‌لیک له مخې یو سیاسي بهیر پر مخ لاړ شي چې د سوریې کورنۍ جګړه ختمه کړي» الانباء خبري اژانس هم د ۲۰۲۴م کال د ډسمبر په ۷مه راپور ورکړی: «د ترکیې بهرنیو چارو وزارت اعلان کړی چې موږ پر بلینکن ټینګار کړی چې د سوریې دولت باید له مخالفینو سره خبرې اترې پیل کړي.»

۴. یهودي رژیم: یورونیوز (عربي) د ۲۰۲۴م کال د نومبر په ۳۰مه راپور ورکړ: «د اسرایلي رژیم لومړي وزیر، بنیامین نتنیاهو، تېره سه شنبه شپه خپلو خلکو ته په وینا کې اعلان وکړ چې له حزب الله سره اوربند یې منلی. هغه په خپله وینا کې د سوریې ولسمشر، بشار الاسد ته اشاره وکړه او ویې ویل: اسد له اور سره لوبې کوي. له دغو خبرو څو ساعته وروسته سوري ډلو د سوریي په شمال کې د اسد د ځواکونو پر وړاندې همغږي بریدونه پیل کړل؛ دې ګڼې پوښتنې راولاړې کړې. نتنیاهو دغه راز د سوریې په شمال کې د تحولاتو په اړه ځانګړې امنیتي ناسته راوبلله؛ اسرایلي رسنیو دا کړنه د داسې یوې موضوع لپاره د معمول خلاف توصیف کړه.» الجزیره نټ د ۲۰۲۴م کال د ډسمبر په لومړۍ د یدیعوت احرونوت ورځپاڼې په حواله راپور ورکړ: «د اسرایلي رژیم ځواکونو په سوریه کې د یوې ایراني الوتکې د کېناستو مخه ونیوله؛ ځکه چې ښايي په دغې الوتکه کې د لبنان د حزب الله لپاره وسلې او مهمات راوړل شوي وي.» داسې ښکاري چې یهودي رژیم هڅه کوي د سوریې صحنې ته د ایران د بیا راتللو مخه په دې پلمه ونیسي چې ګواکي حزب الله ته وسلې او مهمات راوړي او له دې سره پر لبنان او سوریه د ایران یا حزب الله د نظامي تمرکز مخه ونیسي.

پنځم: لنډیز؛ پورتنیو توضیحاتو ته په کتو، دا پایلې لاسته راځي:

۱. ترکیه د امریکا په ملاتړ په سوریه کې د کمو شخړو سیمو کې د بریدونو پیلولو مسوله وه.

۲. موخه د یوه جدي سیاسي بهیر پيل او په سوریه کې د نوي نظام جوړولو لپاره نوي پړاو ته تګ و. په دې اړه د ځینو ترکي او امریکايي چارواکو څرګندونې تکراروم: د امریکا د ملي امنیت سلاکار، شان ساویټ وویل: «متحده ایالات له خپلو شریکانو سره د ناندریو کمېدو، د ملکي وګړو او اقلیتونو خوندیتوب او یوه نوي جدي او معتبر سیاسي بهیر د پیل کېدو غوښتونکي دي؛ تر څو وکولی شي دا کورنۍ جګړه د تل لپاره د سیاسي حللارې له لارې د ملګرو ملتونو د امنیت شورا د ۲۲۵۴ ګڼه پرېکړه‌لیک سره سمه حل کړي.» (آر ټي، ۲۰۲۴م کال د ډسمبر ۱) د ترکیې ولسمشر، رجب طیب اردوغان د ۲۰۲۴م کال د ډسمبر په ۵مه وویل: «سوریه یوه نوي پړاو ته ننوتې چې په ارامۍ مدیریت کېږي.» (عربي ۲۱)

۳. که څه هم د هغوی د خوښې حللارې جزیات نه دي مشخص شوي؛ خو روان وضعیت او د ښکېلو ځواکونو پراخ شمېر ښيي چې امریکا او متحدین یې په سوریه کې د یوه ایتلافي نظام جوړولو په لټه کې دي. دا نظام به له مختلفو ډلو جوړ وي او د اوسني حکومت ځایناستی کېږي. دغه راز په دغه نظام کې د عراق د کردستان سیمې پشان خودمختاره سیمو د شتون وړاندوینه کېدی شي.

۴. امریکا چې د دغه بهیر رهبري کوي؛ داسې حللاره وړاندې کوي چې د یهودي حکومت ګټې تضمینوي. دا موخه د ۲۰۲۴م کال د نومبر په ۲۷مه د یهودي رژیم او لبنان ترمنځ تړون کې منعکسه شوې ده؛ دا تړون په سوریه کې د جګړې له پیل سره سم وشو. اصلي موخه دا ده چې د حزب الله د ملاتړ لپاره د سوریې صحنې ته د ایران د پیاوړي بیاراتګ مخه ونیول شي او د ایران او د لبنان حزب الله تر منځ ځمکنۍ نظامي اړیکه پرې شي.

دا ټکي په سوریه کې د بریدونو د پیل په اړه د ترکي او امریکايي چارواکو د څرګندونو اصلي موخه ښکاره کوي.

شپږم: په پای کې، په سوریه کې چې نن څه پېښېږي؛ د وینو بهیدنه، ویجاړ کورونه او بېځایه شوې کورنۍ؛ په حقیقت کې ډیر دردناک دي. په ځانګړي ډول دا چې د دغو فجایعو موخه یوې داسې سیاسي حللارې ته رسېدل او د داسې نوي پړاو پیل وي چې په اسلامي نړۍ کې له شتو سیکولر نظامونو سره توپیر نه لري. دا شرایط وروسته له هغه رامنځته شول چې استعمارګرو کفارو او په هغوی پورې تړلو کسانو یوه پېړۍ وړاندې د اسلام حکومتي نظام (خلافت) له منځه یوړلی شو. له هغه وخت راهیسې اسلامي امت د دښمنانو ګډ ښکار شو.

سره له دې؛ اسلامي امت به یو ځل بیا خپل پخواني عزت او افتخار ته ورګرځي او که د الله سبحانه و تعالی خوښه وه، راشده خلافت به تاسیسوي. خو الهي سنت داسې نه دي چې موږ کرار ناست وو او د خلافت د تاسیس لپاره له اسمانه پرښتې راکوزې شي. بلکې مسولیت د هغو کسانو پر غاړه دی چې پر خپل رب ایمان لري او د حق په مسیر کې ډیر هدایت ورته شوی.

دا کسان که په پوځ کې وي که د مخالفینو په منځ کې؛ ان که یې شمېر هم کم وي؛ خو شته دي. که د تېرو لسو ورځو پېښو ته وګورو، د نظام پر وړاندې یوازې د ترکیې او امریکا ملاتړ لرونکو ډلو مخالفت ونه کړ چې سیکولر بدلونونو ته د رسېدو لپاره کار وکړي. بلکې نورې ډلې هم وې چې له ظلم څخه تنګ شوي او د سوریې د مسلمانو خلکو د غوښتنو د تحقق لپاره را میدان ته شوې دي.

موږ دغو کسانو ته په خطاب کې وایو: د هغو فاسدو او سیکولر پلانونو د ناکامولو لپاره خپله ټوله هڅه وکړئ چې استعمارګر کفار او ورپورې تړلي کسان یې لري. هسې نه چې ستاسو قربانۍ بېځایه لاړې او هېرې شي! نو د هغو کسانو ملګرتیا وکړئ چې د اسلامي حکومت او راشده خلافت د تاسیس لپاره کار کوي؛ څو له ستر اجر او بریا څخه برخمن شئ. په دې صورت کې به تاسو له هغو کسانو وئ چې دا زیری ورکړل شوی:

﴿نَصْرٌ مِنَ اللهِ وَفَتْحٌ قَرِيبٌ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ﴾
ژباړه: نصرت د الله سبحانه و تعالی له لوري دی او بری نیږدې دی؛ او مومنانو ته زېری ورکړه.

د ۱۴۴۶هـ ق کال د جمادي الثاني ۶مه

د ۲۰۲۴م کال د ډسمبر ۸مه

د مطلب ادامه...

حقوقي راپور د یهودو د رژیم په زندانونو کې د شکنجې له ناورینونو پرده پورته کړه

  • خپور شوی په سیاسي

 (ژباړه)

د غزې پر وړاندې د یهودي رژیم روان د نسل‌وژنې ویجاړوونکې جګړې یو ځل بیا د یهودود د رژیم له جنایتونو او شکنجې څخه پرده پورته کړه، چې په سیستماتیک ډول او قانوني ملاتړ سره د فلسطیني مسلمانانو پر وړاندې ترسره کېږي. دغو جنایتونو د مجرمینو بشپړه ازادي تضمین کړې او په وروستیو کې د افشا شوو جنایتونو په دوام یو ځل بیا د اشغالي سیمو د جنوبي برخې په بدنامه نظامي اډه «سده تیمان» کې ښکاره شوي دي.

د جګړې په پیل کې یهودي رژیم دغه نظامي اډه د «النقب» په دښته کې پر زندان بدله کړه، چې د غزې په ۳۰ کیلو مترۍ کې د «بئر السبع» ښار لور ته پرته ده. د غزې ډېری بندیان چې ماشومان، ځوانان او بوډاګان پکې شامل وو، دغه سیمې ته ولېږل شول.

حقوقي او رسنیزو راپورونو تایید کړې، چې د یهودي رژیم نظامیانو په دغه زندان کې د زندانیانو پر وړاندې بشري حقونه تر پښو لاندې کړي دي او هغوی یې له شکنجې او سپکاوي سره مخ کړي دي. د یهودي رژیم په زندانونو او اډو کې د فلسطیني زندانیانو شمېر ۹۶۲۳ کسانو ته رسېدلی دی، چې په دوی کې ۴۷۸۱ کسان یې له هر ډول محاکمې پرته بندیان شوي دي، یعنې دوی نه د تورونو په اړه معلومات ورکولی شي او نه له ځان څخه د دفاع حق لري. همدارنګه نه د دوی کورنۍ او نه هېڅ بله مرجع د هغوی د ځای په اړه معلومات لري.

د بشري حقونو د معلوماتو مرکز (اسرائیلي) په اشغال شوو سیمو کې د (بتسلیم) تر نامه لاندې په یوه راپور کې چې د یهودي رژیم له زندانونو څخه د ۵۵ ازادو شوو فلسطینیانو د شاهدۍ پر بنسټ دی، تایید کړې ده چې دغه کسان له شکنجې، جنسي تېري، سپکاوي او لوږې سره مخ دي. دغه راپور په ۹۰ صفحو کې د «دوزخ ته ښه راغلاست: د شکنجې د اډو پر شبکه باندې د اسرائیلي زندانونو بدلېدل» تر سرلیک لاندې خپور شوی، چې په عبري، انګلیسي او عربي ژبو وړاندې شوی دی. په دغه راپور کې د ۲۰۲۳م د اکټوبر له ۷مې راهیسې د یهودي رژیم په زندانونو کې په غیرانساني شرایطو سره د فلسطیني بندیانو د ساتنې په اړه معلومات راغلي دي. هغه زندانونه چې د شکنجې په اډو بدل شوي دي او هر څوک چې ور داخل شي، نو له شدید درد او رنځ سره مخ کېږي. په دغه راپور کې ټینګار شوی، چې په یاد زندان کې د شکنجې او ځور سیستماتیکه کړنلاره حاکمه ده، چې په هغې کې سخت او خپلسری تاوتریخوالی، جنسي تېری، سپکاوی، لوږه، د روغتیا ناوړه شرایط، خوب ته نه پرېښودل، له عبادت څخه منعه کول، د عبادت پرمهال مجازات کول، د شخصي او ګډو ټولو وسایلو ضبطول او له مناسبو درملو څخه مخنیوی شامل دی.

د الوعې تبصره: دا د مسلمانانو پر وړاندې د یهودانو چلند دی (هغه کسان چې دښمني یې تر هر څه بده ده) خو مسلمانان بیا داسې نه دي او د هغوی دین له بندیانو سره د انساني او با اخلاقه چلند سپارښتنه کوي؛ هغه څه چې موږ په تاریخ کې لیدلي او نن ورځ یې هم شاهدان یو. دا چار څرګندوي چې د اسلام دین یو الهي او انساني دین دی، چې له نژادپالنې او تحریف سره مخ شوی نه دی. په مقابل کې د یهودو دین د سرکښو او تحریف شوو کسانو په ځانګړي دین بدل شوی دی.

له الوعې مجلې څخه په 458-459 شمېرې اخیستل، نهه دېرشم کال، د ۱۴۴۶هـ.ق کال ربیع‌الاول-ربیع‌الثاني، د ۲۰۲۴م کال د اکټوبر – نومبر میاشت

ژباړن: صهیب منصور

د مطلب ادامه...

د دعوت د یوه حامل د وفات خبر

 

یو ستر اسلامي شخصیت او په لیبیا کې د حزب التحریر یو مخکښ، انجنیر علي محمد کجیجي له دې فاني نړۍ وکوچېد. له الله سبحانه و تعالی نه ورته رحمت او جنت غواړو. هغه یې له خپلو ملګرو؛ محمد مهذب حفاف، حسن کردي، عبدالله مسلاتي، عبدالرحمن بیوض، صالح نوال، خلیفه کمیشي، عبدالله حموده، ماجد قدسی، عمرو نامی، محمد عمر نعاس او ډیرو نورو سره یوځای شو چې هیڅکله یې د الله په دین کې تغیر او تبدیل را نه وست او د دې نړۍ په مادیاتو یې ونه پلوره؛ موږ د الله سبحانه و تعالی په وړاندې د دوی تزکيه نه کوو کوو؛ څکه چې له پټو نیتونو او رازونو یوازې هغه سبحانه و تعالی خبر دی.

هغه رحمه الله علیه، له هغو کسانو و چې د طاغوت پر وړاندې ودرېد او دې دنیا – چې یوازې د الله تعالی په اختیار کې ده او بل هیڅکوم مالکیت نه پرې لري- فریب ور نه کړ. د دغه ستر شخصیت خبرې به هېرې نه شي؛ تر ۱۵ کاله زندان تېرولو او له اسلامي باورونو د هغه د منصرف کولو له هڅو وروسته یې د ازادۍ لپاره یو د طاغوت ملګری ورته راغئ او ترې ویې پوښتل: «اې کجیجي، ایا خپل نظر دې نه دی بدل کړی؟» هغه ځواب ورکړ: «ته د رایې سړی نه یې چې بحث درسره وکړم.» او تر دې وروسته یې له خپلو ملګرو سره ۱۵ کاله نور هم په زندان کې تېر کړل؛ د الله سبحانه و تعالی تقدیر همداسې و.

إنا لله وإنا إليه راجعون. الله تعالی دې هغه ته پرېمانه رحمتونه او په جنت کې پراخ ځای ورکړي؛ الله سبحانه و تعالی دې هغه ته له خپلو ملګرو سره په کوثر حوض کې او د رسول الله صلی الله علیه وسلم په څنګ کې ځای ورکړي. کورنۍ ته یې د الله سبحانه و تعالی له دربار څخه صبر غواړو. الله تعالی دې یې خالي ځای په خیر او برکت ډک کړي.

د حزب التحریر مرکزي مطبوعاتي دفتر

۱۴۴۶هـ.ق کال د جمادي الاول ۲۹مه

۲۰۲۴م کال د ډسمبر ۱

د مطلب ادامه...

د اوربند تړون که د صهیونيستي رژیم د ساتنې او امنیت د تضمین تړون؟

  • خپور شوی په فلسطین

(ژباړه)

ملعون رژیم او د لبنان حکومت د اوربند د تړون په اړه خپل توافق اعلان کړ. نتنیاهو په هغې وینا کې چې د خپل حکومت د دغه تړون د تصویب په اړه یې وکړه، څرګنده کړه چې په لبنان کې د اوربند یو دلیل د جبهو جلا کول دي، یعنې د لبنان جبهه د غزې له جبهې څخه جلا کول.

د امریکا په لارښوونه او د ایران د حکامو په موافقه د لبنان او دغه جنایتکار رژیم ترمنځ د اوربند تړون لاسلیک شو. دا په داسې حال کې ده چې یهود له لبنان څخه ونه وتل او ان د تړون له مخې دا حق ورکړل شوی چې د ځان د دفاع په پلمه برید وکړي! دغه تړون جنوبي لبنان له هر هغه فعالیت څخه خوندي سيمه ګرځوي چې د صهیونيستي رژیم امنیت ته زیان ورسوي. سربېره پر دې، د لبنان د پوځ رول د دغه جنایتکار رژیم د ساتونکي په توګه دی!

داسې یو ستر خیانت د بریا په توګه ښودل کېږي. له دغه تړون سره د صهیونيستي رژیم جنایتکار مشر خپله شمالي جبهه خوندي کړه، نو ولې به خوښ نه وي؟ په ورته وخت کې د فلسطین سپېڅلې خاورې خلکو ته ویل کېږي چې تسلیم شي، د خپلې سپېڅلې خاورې بایللو ته راضي شي او د فلسطیني ادارې او د امنیتي جوړښت په څېر رول ولوبوي.

الله سبحانه وتعالی  دې له تاسو، د مسلمانانو حکامو، سره وجنګیږي! الله سبحانه وتعالی مو  په خپل ذلت، رسوایۍ او خیانت کې وشرموه. ایا د ملعون رژیم د جنایتونو پر وړاندې مو ځواب دغه دی؟ د دې پر ځای چې په مصر، اردن، لبنان او شاوخوا هېوادونو کې د مقاومت اور بل کړئ، پوځونه مو بې حرکته کړي او هغوی ته مو اجازه نه ده ورکړې چې د غزې او لبنان د مرستې او د صهیونيستي رژیم د ریښو د ایستلو لپاره حرکت وکړي. بیا، د لبنان حکومت ته دغه له خیانت څخه د ډک تړون د لاسلیک مبارکي ورکوئ، د لبناني پوځ مکلفیت د مصر او اردن د پوځونو په څېر کوئ چې د صهیونيستي رژیم امنیت خوندي کړي او د غزې خلک د نابودۍ په ګرداب کې پرېږدي چې د دغه ملعون رژیم لپاره یو اسانه ښکار وي؛ لکه څرنګه چې د دغه تړون له مخې تاسو امریکا او صهیونيستانو ته وایاست چې که تاسو د غزې له خلکو، نارینه‌وو، ښځو، ماشومانو او سپین ږیرو سره هر څه کوئ، موږ بشپړ واک درکوو او پر وړاندې به مو هېڅ حرکت ونه کړو.

د غزې د خلکو حال داسې دی چې مرغان یې په حال ژاړي. ایا ستاسو زړونه نه نرمېږي؟ اې د مسلمانانو د ځمکو د قدرت او ځواک خلکو! تاسو څنګه د اسلام عسکر یاست، د "لا اله الا الله محمد رسول الله" کلمه وایاست، خو د ماشومانو چیغې، د وېرې لړزې او غرېو نیولي ستوني مو په حرکت نه راولي!؟

ایا وخت يې نه دی رارسېدلی چې دغه زړونه د الله سبحانه وتعالی په یادولو نرم شي؟ ایا وخت يې نه دی چې د دغو سترو پېښو او هغو سختو کړاوونو پر وړاندې چې ستاسو وروڼه یې په غزه کې ګالي، تاسو هم نرم شئ؟ ایا د دې وخت نه دی رارسېدلی، چې تاسو خپله چوپتیا ماته کړئ او له خپلو حکامو څخه لوړ شئ؛ لکه څنګه چې ابن مسعود د ابو جهل پر سینه پورته شو او د خیانت ګناه او په بریا او جګړه کې د مخ اړولو شرم یې له منځه یووړ؟ ایا د دې وخت نه دی رارسېدلی چې دغې پریمانه بې‌عزتۍ او سپکاوي ته د پای ټکی کېښودل شي!؟

ایا د دې وخت نه دی رارسېدلی چې تاسو د خپل پیغمبر صلی الله علیه وسلم د معراج ځای او سپېڅلې ځمکې په ازادولو، نړۍ ته د محمد صلی الله علیه وسلم د عسکرو همت ښکاره کړئ؟ ایا ستاسو زړونه د عزت ژوند، د الله سبحانه وتعالی په لاره کې جهاد او د مخکینیو غوره کسانو ځایناستي کېدو لپاره تږي نه دي؟ داسې چې د الله سبحانه وتعالی په فتح خوشالي وکړئ او خپل امت ته خوشالي ورکړئ.

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَىٰ تِجَارَةٍ تُنْجِيكُمْ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ ﴿١٠﴾ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنْفُسِكُمْ ۚ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿١١﴾ يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَيُدْخِلْكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَمَسَاكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ ۚ ذَٰلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ ﴿١٢﴾ وَأُخْرَىٰ تُحِبُّونَهَا ۖ نَصْرٌ مِنَ اللَّهِ وَفَتْحٌ قَرِيبٌ ۗ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ ﴿١٣﴾» [صف:۱۰-۱۳]


ژباړه: « اې مومنانو، ایا تاسو ته هغه تجارت ونه ښیم، چې له دردناک عذاب څخه مو ژغوري. پر الله سبحانه وتعالی او د هغه پر پیغمبر صلی الله علیه وسلم اېمان راوړئ او د الله سبحانه وتعالی په لاره کې په خپلو سرونو او مالونو جهاد وکړئ. که تاسو پوهېږئ، نو دا ستاسو لپاره غوره تجارت دی. الله سبحانه وتعالی به ستاسو ګناهونه وبښي او تاسو ته به هغه جنتونه درکړي چې ترې لاندې ویالې بهیږي او په دایمي جنتونو کې به غوره استوګنځي درکړي او دا تر ټولو ستره بریا ده. هغه بل نعمت (دنیوي نعمت) چې تاسو یې خوښوئ، هغه به هم درکړي، د الله سبحانه وتعالی نصرت او فتحه ډېره نیږدې ده او مومنانو ته زیری ورکړه.»

د فلسطين په سپېڅلې خاوره کې د حزب التحریر مطبوعاتي دفتر

۱۴۴۶ هـ.ق کال، د جمادي الاول ۲۶مه

۲۰۲۴م کال، د نومبر ۲۸مه

ژباړن: اسرار تکل

د مطلب ادامه...

امریکا د اوربند په مرسته د یهودو لپاره ځیرک پلان پلی کړی: د لیطاني سیند شمال ته د ایران د حزب شاتګ او د دوو جبهو ترمنځ درځ!

  • خپور شوی په لبنان

(ژباړه)

د ۲۰۲۴ کال د نومبر په ۲۷مه نېټه، د لبنان په جبهه کې د یهودي رژیم او د ايران د حزب ترمنځ اوربند وشو. د دې اوربند له شرایطو څخه یو دا و چې اشغالګر رژیم به له سویلي لبنان څخه د دوو میاشتو په موده کې خپل ځواکونه وباسي او د ايران حزب به خپل ځواکونه د لیطاني سیند شمال ته لېږدوي. همدارنګه، که د ايران حزب دغه توافق نقض کړي، نو یهودي رژیم به په سویلي لبنان کې بشپړه ازادي ولري او پر دې سربېره به د لبنان په فضا کې د اشغالګر رژیم جاسوسي او نظارتي الوتنې دوام وکړي.

د الجزیرې د ۲۰۲۴ کال د نومبر د ۲۷مې راپور له مخې، د اوربند د توافق تفصیلات په لاندې ډول دي:
۱. د ځواکونو شاتګ: د اسرایلو پوځ به په تدریجي ډول له سویلي لبنان څخه خپل ځواکونه وباسي او دغه بهیر به په ۶۰ ورځو کې بشپړ کړي. حزب ‌الله به خپل ځواکونه د لیطاني سیند شمال ته چې د اسرایلو له پولې څخه شاوخوا ۳۰ کیلومتره لرې دی، انتقال کړي.

د لبنان پوځ به هم خپل ۵ زره ځواکونه د لیطاني سیند په سویل کې ځای پر ځای کړي، چې د اسرایلو له پولې سره نږدې ۳۳ اډې پکې شاملې دي.

۲. د څارنې میکانیزم: د دغه توافق د تطبیق څارنه به د درې اړخیز میکانیزم له لارې ترسره کیږي چې له مخکې د ملګرو ملتونو د لنډمهاله ځواک (یونیفل)، د لبنان پوځ، او د اسرایلو پوځ ترمنځ رامنځته شوی و. دغه څارنه به د امریکا او فرانسې په ګډون پراخه شي، او د دې ډلې مشري به امریکا پر غاړه واخلي.

له دغه توافق سره سره، د اشغالګر رژیم کړنې لاهم روانې دي. اشغالګر رژیم څلور کسان چې خپلو کلیو ته ستانه شوي وو، په دغه شک نیولي چې دوی د مقاومت له ځواکونو سره تړاو لري. همدارنګه، د لیطاني سیند په سویل کې یې د تګ راتګ بندیزونه ولګول، داسې ښکاري چې دغه سیمه لاهم د دغه رژیم تر کنټرول لاندې ده.

د الشرق الاوسط ورځپاڼې د ۲۰۲۴ کال د نومبر په ۲۷مه نېټه په خپله ویبپاڼه کې خبر خپو کړ چې: «د اسرایلو پوځ نن (چهارشنبه) اعلان وکړ چې د سویلي لبنان اوسېدونکو لپاره چې د لیطاني سیند سویل ته ځي، به د تګ راتګ بندیز پلی شي. د اسرایلو د پوځ ویاند، آویخای ادرعی، نن (چهارشنبه) عربي رسنیو ته وویل: په دغو سیمو کې هر ډول حرکت ستاسو ژوند له خطر سره مخ کوي. موږ تاسو ته خبر درکوو چې د نن ماښام له ۵ بجو د سبا سهار تر ۷ بجو پورې د لیطاني سیند سویل ته تګ راتګ مطلق منع دی».

العربیه شبکې هم د ۲۰۲۴ کال د نومبر په ۲۷مه نېټه د توافق د شرطونو په اړه راپور ورکړی: دا تایید شوي موارد دي چې د توافق شرطونه به د سختې څارنې او د امریکا تر مشرتابه لاندې عملي کیږي.

العربیه شبکې د ۲۰۲۴ کال د نومبر په ۲۷مه نېټه د توافق د شرطونو په اړه داسې راپور ورکړ:

د تحرک او خوځښت حق: په سویلي سیمه کې اسرایل حق لري چې د تعهداتو د نقض پر وړاندې هر وخت اقدام وکړي. له سویلي سیمې بهر، اسرایل حق لري چې د پرمخ تلونکو ګواښونو پر وړاندې اقدام وکړي؛ دا په هغه صورت کې چې که لبنان ونه توانیږي یا ونه غواړي دغه ګواښونه کنټرول کړي، لکه د سرحدونو او لارو له لارې د ناقانونه وسلو د ننوتلو مخنیوی وکړي.

که اسرایل د داسې اقداماتو پرېکړه وکړي، نو په هر حالت کې به امریکا ته خبر ورکوي. د لبنان په فضا کې د اسرایلو کشفي الوتنې یوازې د استخباراتي، نظارتي او د کشف موخو لپاره ترسره کیږي، او د امکان تر حده به له مستقیم لید څخه پټې وي او د صوتي دېوال له ماتولو به ډډه کوي.

په دې توګه، په لبنان او غزه کې دوې جبهې سره جلا شوې، او د یهودي رژیم تر جلا بریدونو لاندې غزه، پرته له دې چې د لبنان له جبهې ملاتړ ترلاسه کړي، پاتې شوه. امریکا، له یهودي رژیم او د فلسطین ګاونډیو خاینو حکامو سره یوځای، د داسې توافق د ترلاسه کولو لپاره کار کوي چې په غزه کې د یهودو بریا د هغو معیارونو له مخې تضمین کړي چې دوی ټاکلي دي. دغه اقدامات په ښکاره ډول د هغو حکامو پر وړاندې ترسره کیږي چې نه له الله سبحانه وتعالی، نه د هغه له رسول صلی‌الله علیه وسلم او نه له مومنانو څخه وېره لري، او نه له خپل دغه خیانت څخه شرمیږي. پر دوی دې د الله سبحانه وتعالی لعنت وي، څنګه له حق څخه اوړي!

امریکا او د هغې ملګري او مزدوران هڅه کوي چې د ورته موافقې له لارې غزه تجزیه کړي او په غزه، لویدیځه غاړه، قدس او ټول فلسطین کې د یهودو واک ټینګ کړي.

دغه هڅې تر هغې موافقې وروسته پیل شوې چې د لبنان او غزې دوې جبهې یې سره بېلې کړې او د ایران د حزب ځواکونه یې د لیطاني سیند شمال ته په شا کړل. دغه ټول اقدامات د اسلامي خاورو؛ په ځانګړي ډول مصر، اردن، سعودي، ترکیې، ایران، سوریې او عراق، چې فلسطین ته نږدې دي؛ د حکامو د سترګو پر وړاندې ترسره کیږي؛ داسې ښکاري چې دغه حکام بې پرې دي، خو په حقیقت کې د یهودي رژیم پلوي دي! ان ایران هم خپل پوځ د خپل حزب د ملاتړ لپاره لبنان ته ونه لیږه څو له خپلو دریځونو څخه په شا تګ ته اړ نه شي او د غزې ملاتړ وکړي. همدارنګه د مصر او اردن رژیمونو، چې له غزې او لویدیځې غاړې سره په سرحد کې دي، خپل پوځونه د دغو سیمو د ملاتړ لپاره ونه خوځول، بلکې په قاهره کې سره راټول شول چې د فلسطین د ځمکو پر سر له یهودي رژیم سره مذاکره وکړي. په داسې حال کې چې د دوی اصلي مکلفیت دا دی چې خپل پوځونه د استعمارګرو کفارو له ککړو لاسونو څخه د فلسطین سپېڅلې خاورې ازادولو لپاره وخوځوي.

الیوم السابع ورځپاڼې د ۲۰۲۴ کال د نومبر په ۲۷مه په خپله ویبپاڼه کې ولیکل: «ولسمشر سیسي او د اردن پاچا د فلسطین د ځمکې د تحولاتو په اړه د دریځونو همغږي کولو هڅې وڅیړلې». خو د اسرایلو له وحشتونو څخه د فلسطین د مظلومو خلکو د ازادولو او ملاتړ لپاره یې یوه خبره هم ونه کړه!

اې مسلمانانو!

موږ ښه پوهېږو چې د یهودو رژیم د جګړې اهل نه دی؛ ځکه چې ذلت او خواري پرې حاکمه شوې ده:

﴿وَإِنْ يُقَاتِلُوكُمْ يُوَلُّوكُمُ الْأَدْبَارَ ثُمَّ لَا يُنْصَرُونَ (۱۱۱) ضُرِبَتْ عَلَيْهِمُ الذِّلَّةُ أَيْنَ مَا ثُقِفُوا إِلَّا بِحَبْلٍ مِنَ اللهِ وَحَبْلٍ مِنَ النَّاسِ﴾ [آل عمران:  111 او 112]‏

ژباړه: که دوی له تاسو سره وجنګېږي، نو تاسو ته به شا کړي او له هېڅ لوري به مرسته ورته ونه رسېږي. دوی چې هر ځای وموندل شي، نو ذلت به پرې مسلط وي؛ مګر دا چې د الله پر رسۍ او د خلکو پر رسۍ منګولې ولګوي.

بې‌غیرتۍ د دوی په زړه کې ریښې غځولې دي او یوازې د الله او خلکو پر رسۍ باندې په منګولو ټینګولو سره پر ځای پاتې کېدلی شي. له الله سره یې رسۍ د خپلو پیغمبرانو د وژلو راهیسې پرې شوې ده او یوازې د خلکو پر رسۍ چې واګې یې د امریکا په لاس کې دي، تکیه کړې ده. د اسلامي خاورو د حکامو خیانت هم له دې رسۍ سره مرسته کړې ده. له دغو ملاتړو پرته د یهودو رژیم د غڼې له ځالې څخه هم کمزوری دی. د دغه حقیقت شواهد ښکاره دي؛ ځکه د هغو ډلو پر وړاندې له ۴۰۰ ورځو زیات وخت جنګېږي، چې نه الوتکه لري او نه هم ټانک.

همدارنګه موږ پوهېږو چې د یهودي رژیم د ریښو ایستل او له منځه وړل، د مقاومت ډلو په جګړې سره امکان نه لري. یوازینۍ لاره دا ده چې پوځونه په حرکت راشي؛ لکه څنګه چې الله سبحانه وتعالی فرمایلي دي:

﴿فَإِمَّا تَثْقَفَنَّهُمْ فِى الْحَرْبِ فَشَرِّد بِهِم مَّنْ خَلْفَهُمْ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ﴾ [انفال: 57]

ژباړه: که هغوی دې په جګړه کې پیدا کړل او پرې مسلط شوې، نو هغوی داسې وځپه چې هغه خلک هم ترې عبرت واخلي (تیت او پرک شي)، کوم چې د دوی تر شا ولاړ دي (ملاتړ یې کوي).

استعمارګران دغه حقیقت پېژني او په همدغه دلیل د اسلامي خاورو حکامو ته پرېکنده او قاطع دستورونه ورکوي، چې پوځونه په نظامي اډو کې ایسار کړي. له همدې امله د استعمارګرو په ځانګړې توګه امریکا استازي له قطر څخه مصر، اردن، عربستان او ترکیې ته سفر کوي، ترڅو ډاډه شي چې دغو مزدورو حکامو د دوی دستورونه پر ځای کړي او پوځونه یې له هر ډول حرکت پرته په اډو کې خوندي کړي دي!

اې مسلمانانو او اې د مسلمانانو پوځونو سرتېرو!

د دغه امت مصیبت د دوی په حکامو کې دی. دوی په خپلو سترګو د شهیدانو جسدونه ویني، په خپلو غوږونو د ماشومانو چیغې اوري او هغه خلک ویني چې د ښځو او ماشومانو په ګډون له خپلو کورونو بې‌ځایه کېږي. دوی دغه ټولې دردناکې پېښې لیدلې او اورېدلې دي؛ خو غیرت او شرف یې نه دی راویښ شوی!

دا ټول په داسې حال کې دي چې دغو حکامو د یهودو د رژیم شاوخوا داسې کړۍ را تاو کړې، لکه لاسبند چې تر مړوند راتاو شوی وي؛ خو خپل پوځونه په حرکت نه راولي او د مسلمانانو د مرستې غوښتنې ته ځواب نه وایي. هغوی ځانونه ذلیل او خوار کړي دي او دا څه بد حالت دی چې یو ژوندی انسان د نورو د ټپونو او زخمونو درد نشي حس کولی!

اې د اسلامي پوځونو سرتېرو!

تاسو پوهېږئ چې فلسطین یوه مبارکه خاوره ده او په دې کې هېڅ شک نشته دی؛ هغه اسلامي خاوره چې یهود باید هېڅ ډول واک پرې ونه لري. د دوو دولتونو حللاره هم په دې خاوره کې ځای نه لري. لکه څنګه چې عمر فاروق هغه فتحه کړه، راشده خلفاوو خوندي کړه، صلاح‌الدین ازاده کړه او عبدالحمید له یهودو څخه وساتله، همداسې به دا خاوره یو ځل بیا د الله سبحانه وتعالی د رښتینو سرتېرو په هڅه را وګرځي. دوی به د هغه امام په مشرۍ، چې د رسول الله صلی الله علیه وسلم بیرغ به یې په لاس کې نیولی وي، دغه خاوره ازاده کړي او د پیغمبر صلی الله علیه وسلم دغه حدیث به پر ځای کړي:

«لَتُقَاتِلُنَّ الْيَهُودَ فَلَتَقْتُلُنَّهُمْ» (مسلم)

ژباړه: تاسو به خامخا له یهودو سره جنګېږئ، نو هغوی به حتمي وژنئ.

اې د مسلمانانو د پوځونو سرتېرو!

ایا له دوو نېکیو څخه د یوې هیله‌من نه یئ؟

‏‏﴿يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَيُدْخِلْكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَمَسَاكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ ذَلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ (۱۲) وَأُخْرَى تُحِبُّونَهَا نَصْرٌ مِّنَ اللَّهِ وَفَتْحٌ قَرِيبٌ وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِينَ﴾ [صف: 12-13]

ژباړه: (که چېرې د الله سبحانه وتعالی په لاره کې جهاد وکړئ) ستاسو ګناهونه به وبښي او تاسو به د جنت هغو باغونو ته داخل کړي، چې تر (ماڼیو او ونو) لاندې یې روانې ویالې دي او تاسو ته به په غوره کورونو کې ځای درکړي، چې د جنت په باغونو کې د تل لپاره جوړ شوي دي. دا تر ټولو لوی بریالیتوب دی. (پر دغو نعمتونو سربېره) نور نعمتونه هم لرئ، چې نږدې بریالیتوب او فتحه ده او (اې پیغمبره!) مومنانو ته د همدې زېری ورکړه.

اې د مسلمانانو د پوځونو سرتېرو!

د دې مبارکې خاورې د ملاتړ لپاره حرکت وکړئ، ترڅو یو ځل بیا دغه مبارکه خاوره د اسلام پر کور بدله شي. الله د هغه چا مرسته کوي، څوک چې د هغه (د هغه د شعایرو) مرسته وکړي:

﴿وَ لَیَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن يَنصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِىٌّ عَزِيزٌ﴾ [حج: ۴۰]

ژباړه: او الله حتمي د هغه چا مرسته کوي، څوک چې د هغه (د دین) مرسته وکړي، الله (سبحانه وتعالی) ځواکمن او برلاسی دی.

حزب‌التحریر

د ۱۴۴۶هـ.ق کال د جمادی‌الاولی ۲۷مه

۲۰۲۴م کال د نومبر ۲۹مه

ژباړن: صهیب منصور

 

د مطلب ادامه...

د وحې تر نزول وروسته د ښځې مقام

(ژباړه)

له ام عطیه رضي الله عنها څخه روایت دی چې ویې ویل:

«بَايَعْنَا رَسولَ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عليه وسلَّمَ فَقَرَأَ عَلَيْنَا: {أَنْ لا يُشْرِكْنَ باللَّهِ شيئًا}، ونَهَانَا عَنِ النِّيَاحَةِ، فَقَبَضَتِ امْرَأَةٌ يَدَهَا، فَقالَتْ: أسْعَدَتْنِي فُلَانَةُ، أُرِيدُ أنْ أجْزِيَهَا، فَما قالَ لَهَا النبيُّ صَلَّى اللهُ عليه وسلَّمَ شيئًا، فَانْطَلَقَتْ ورَجَعَتْ، فَبَايَعَهَا.» (رواه البخاري)

ژباړه: موږ له رسول الله صلی الله علیه وسلم سره بیعت وکړ او هغه دغه ايت را ته ولوست: «... چې له الله سره به هيڅ شی نه شریکوي...» او موږ يې له ویر (ساندو) څخه منعه کړو. یوې ښځې خپل لاس را غونډ کړ او ویې ویل: فلانۍ ماته له ما سره مرسته کړې (زما پر مړي يې وير کړی او ساندې يې ويلي) او غواړم چې بدله يې ورکړم (زه هم د هغه پر مړي وژاړم او وير وکړم). رسول الله صلی الله علیه وسلم هیڅ ورته ونه ویل. ښځه لاړه، بیرته را وګرځېده او وروسته یې بیعت وکړ.

د وحې د نزول له پیل سره سم ښځه هغې اصلي موخې ته چې د هغې لپاره پیدا شوې وه، ورسېده او هغه د الله سبحانه وتعالی عبادت دی او په دې پوه شوه چې د تکلیف په ادا کولو او مسوولیت منلو کې له نارینه‌وو سره برابره ده؛ خو خپل هغه توان او ځانګړتیاوو ته په پام سره چې الله سبحانه وتعالی هغې ته ورکړي دي او همدارنګه د هغه چلند خلاف چې د جاهلیت په وخت کې به له ښځو سره کېده. په همدې توګه ښځې پوه شوې چې له حاکم سره د بیعت کولو حق لري، هغه ته د مشورې ورکولو حق لري او کولی شي چې د حسبه قاضي او د خصومتونو او هغو نورو چارو د حلولو قاضي شي، چې ښځې له هغو څخه معلومات لري. د هغو کسانو له نظره چې په جاهلیت کې یې ژوند کاوه، دا شونې نه وه چې ښځه دې په ټولنه کې دغه مقام ته ورسېږي.

رسول الله صلی الله علیه وسلم له ښځو سره بیعت وکړ او دا په ټولنه کې د ښځو د مقام د لوړېدو او داسې ځای ته د هغوی د رسولو لپاره لومړی ګام و، چې الله سبحانه وتعالی د دوی لپاره ټاکلی و، ترڅو د اسلام دعوتګرې شي، د راتلونکو نسلونو روزونکې شي او هغه نیکمرغه مېرمنې شي، چې د خپل خاوند زړه ته خوښي او خوشالي دننه کړي.

ښځو له رسول الله صلی الله علیه وسلم سره تر بیعت وروسته د علم زده کړه او د الله سبحانه وتعالی د فرایضو پر ځای کول پیل کړل او تر خپله وسه یې دغه فرایض ترسره کول. لکه څنګه چې د فرضونو په ادا کولو کې یې هڅه کوله، همداسې یې له حرامو څخه هم ځان ساته. کله چې رسول الله صلی الله علیه وسلم هغوی ته امر وکړ چې له شرک او ویر کړلو څخه ډډه وکړي، نو دوی پوه شوې چې دا امر د هغه قانون یوه برخه ده، چې الله سبحانه وتعالی د ښځې او رب تر منځ د اړیکې د تنظیم لپاره رامنځته کړی او ښځې بې‌ګټې نه دي پیدا شوي، بلکې پر خپلو حقونو سربېره واجبات هم لري، چې باید ترسره یې کړي. په پایله کې ښځه یوازې هغه مهال خپل مقام پیدا کولی شي، چې هغه وپېژني او دا چاره یوازې هغه وخت شونې ده، چې د خپل رب شریعت زده کړي.

 

ژباړه: بهیر «ویاړ»

د مطلب ادامه...

د امت له لارې څخه د حکامو لرې کول

(ژباړه)

د ابن حجر عسقلاني په اثر د صحیح البخاري په شرحه فتح الباري کې تر «إماطة الأذی» باب لاندې داسې راغلي دي: له ابو هریره رضی الله عنه څخه روایت دی چې رسول الله صلی الله علیه وسلم وفرمایل:

«إماطة الأذي عن الطريق صدقة» (متفق عليه)

ژباړه: له لارې څخه د هغه شي لرې کول، چې د (مسلمانانو) د ځورېدو لامل کېږي، صدقه ده.

اسلام د ژوند په ټولو برخو کې موږ د نېکو اخلاقو رعایت کولو ته دعوتوي. که چېرې یو مسلمان پر لاره تېرېږي او کوم خنډ وویني، باید هغه له مخې لرې کړي. که یې ناسمه خبره واورېده، باید په معروف یې امر او له منکر څخه یې منعه کړي او که له داسې پېښې سره مخ شو چې هلته د مرستې اړتیا وه، باید مرسته ورسره وکړي. اسلام موږ ته راښودلي چې د خپل ژوند په ټولو برخو کې دغه ډول چلند وکړو.

کله چې "په لاره کې د خنډونو او اذيت څیزونو د لرې کولو" په اړه څه وایو، په حقیقت کې د مسلمانانو له ژوند او لارې څخه د ظالمو حکامو د لرې کېدو په اړه خبرې کوو؛ ځکه پر دغه امت د اوسنیو حکامو له ظلم څخه ستر ظلم او ازار به چېرې وي، چې د خلکو پر وینه او عزت یې تېری کړی دی؟ دغو حکامو هغه خیانت ترسره کړ چې په تاریخ کې یې ‌ساری نه دی لیدل شوی او داسې خیانتونه یې وکړل چې مسلمانانو یې (د اسلامي حاکمیت) په هېڅ دوره کې بېلګه نه ده لیدلې.

پر همدغه اساس خاین حکام هغه لوی ازار او خنډ دی، چې د مسلمانانو له ژوند او لارې څخه د هغوی د لرې کېدو لپاره باید هڅه وکړو! نو (اې مسلمانانو!) له هغو مخلصو دعوتګرانو سره یوځای شئ، چې د خاينو حکامو د له منځه وړلو لپاره مبارزه کوي او د هغه خلیفه د ټاکلو لپاره کار وکړئ چې د الله سبحانه وتعالی د کتاب او د رسول الله صلی الله علیه وسلم د سنتو پر بنسټ عمل کوي او خلک د هوساینې او امنیت لوري ته هدایت کوي.

اې ربه! موږ ته د نبوت پر منهج راشده خلافت دولت را په برخه کړه، چې په واسطه یې د مسلمانانو ستونزې او کړاوونه حل شي او له هغوی څخه بلاوې او مصیبتونه لرې کړي! اې ربه! پخپل کریم نور سره ځمکه روښانه کړه! اللهم آمین آمین!

ژباړه: بهیر «ویاړ»

د مطلب ادامه...

یهودي دولت د شتون او ځان د دفاع حق لري!؟ لومړی وزیره، توبه وباسه

  • خپور شوی په مالیزیا

(ژباړه)

د ۲۰۲۴م کال، د نومبر په ۱۴مه، د فلسطین په اړه له CNN سره په مرکه کې، د مالیزیا لومړي وزیر ډاتوک سري انور ابراهیم له یهودي دولت سره د غرب ملاتړ وغنده. په پیل کې یې ځوابونه محتاط وو، خو د CNN خبریال ریچارډ کوېسټ په دوو پوښتنو سره د انور دریځ څرګند کړ. په دې پوښتنې چې «ایا تاسو د اسراییلو د شتون حق منئ؟» انور په روښانه توګه ځواب ورکړ: «هو.» بیا چې و پوښتل شو «ایا تاسو د اسراییلو د ځان د دفاع حق منئ؟» هغه ورته وویل: «هو».

دغو څرګندو ځوابونو له هغه راهیسې پراخې لانجې او نیوکې راپورته کړې دي، چې ډېرو د مالیزیا له اوږدمهاله فلسطیني دریځ سره د دغو څرګندونو د مطابقت پوښتنه کړې ده.

د دغو نیوکو په ځواب کې، انور هڅه وکړه چې د خپلو څرګندونو په اړه وضاحت ورکړي: «هغه څه چې باید درک شي، دا دي چې موږ اسراییل د ډیپلوماټیکو اړیکو له مخې نه منو او هغوی ته په مالیزیا کې د سوداګرۍ او رسمي فعالیتونو اجازه نه ورکوو.» نوموړي د پیرو په لیما کې د APEC له سرمشریزې وروسته په یوې خبري غونډه کې زیاته کړه: «د نړیوال سیسټم په چوکاټ کې یې، ځینې د ډیي‌فاکټو  (de facto) او ځینې نور بیا د قانوني (de jure) په توګه یادوي. اسراییل د ملګرو ملتونو په چوکاټ کې د یوه هېواد په توګه شتون لري، خو موږ لا هم رسمي پیژندنه ردوو.» انور همدارنګه پر خپلو منتقدینو تور ولګاوه چې له دې مسلې د خپلو سیاسي ګټو لپاره استفاده کوي او عام خلک غولوي.

لومړی وزیره! په CNN کې ستاسو څرګندونې روښانه وې او د ابهام لپاره یې هېڅ ځای پرېنښود. ستاسو وروستي وضاحت یوازې ستاسو اصلي دریځ لا څرګند کړ. ستاسو هڅه د دې لپاره وه چې خپلې څرګندونې روښانه کړئ، خو دا په حقیقت کې ستاسو اصلي څېره بربنډوي. تاسو په "ډپلوماټیکې پیژندنې" یا "رسمي پیژندنې" باندې په ټینګار سره په غیر مستقیم ډول د یهودي دولت، چې په اسلامي خاوره کې د یوې غیرقانوني او مجرمانه ادارې په توګه جوړ شوی دی، شتون ومانه. که تاسو لږ جرات او الهي حکمونو ته پابندي لرلای، نو تاسو به دواړه وړاندیزونه په قاطع ډول رد کړي وای او دا به مو ښکاره کړې وای چې فلسطین یوازې د اسلامي امت ملکیت دی. تاسو باید صهیونیستان د استعمارګرو، غاصبینو او یرغلګرو په توګه یاد کړي وای، چې باید سمدلاسه له فلسطین څخه ووځي. اسلامي حللاره جهاد دی، خو تاسو یې د بیان توان نه لرئ.

لومړی وزیره! زموږ لپاره د تعجب ځای نه دی چې تاسو د یهودي دولت د شتون حق منئ، ځکه تاسو په حقیقت کې د امریکا د دوو ـ دولتونو حل منئ، هغه حل چې د فلسطین په خاوره کې د یهودي دولت حضور تاییدوي. دا ستاسو دریځ دی چې د لومړي وزیر په توګه مو تل درلود او ان ستاسو د مخکینیو لومړيو وزیرانو دریځ هم و، چې په ښکاره ډول له فلسطین سره خیانت دی. دغه حل غیرقانوني یهودي دولت ته حق ورکوي چې د مسلمانانو په خاوره کې دولت جوړ کړي.

موږ تاسو ته یو بل څه هم وایو، لومړی وزیره! تاسو د CNN لومړنۍ پوښتنې په اړه د توضیحاتو هڅه وکړه، ځکه ښايي تاسو احساس کاوه چې کولای شئ د عامو خلکو په ګټه یې وڅرخوئ. خو تاسو د دویمې پوښتنې په اړه هېڅ وضاحت ورنه کړ، هغه چې تاسو پکې د یهودي دولت د ځان د دفاع حق ومانه. که تاسو هڅه وکړئ چې دا پوښتنه روښانه کړئ، نو موږ ډاډه یو چې دا به ستاسو په زیان وي. د مالیزیا لومړی وزیره! موږ له تاسو پوښتنه لرو - کله چې مستعمره خلک د هغوی د شړلو لپاره مبارزه کوي، ایا استعمارګر دا حق لري چې له مستعمره خلکو څخه د ځان دفاع وکړي؟ که د فلسطین په اړه ستاسو دریځ همدا وي، نو تاسو باید د هالنډیانو، بریتانویانو، او جاپانیانو لخوا د ماليزيايي خاورې د اشغال حق هم ومنئ او دا هم ومنئ چې هغوی د ماليزيايانو د مقاومت پر وړاندې د ځان د دفاع حق درلود!

لومړی وزیره! ستاسو دریځ د نړۍ د پام وړ دی چې "یهودي دولت د ځان د دفاع حق لري" هغه شعار دی چې امریکا او د هغې متحدین یې لري، د دې لپاره چې وښيي یهود د مسلمانانو د قتلونو او د غزې د ورانۍ په جرم کې بې ګناه دي. ستاسو د دغه دریځ پر بنسټ، که یهودیان د مالیزیا خاوره اشغال کړي او مالیزیایان د خپلې خاورې د شړلو لپاره راپورته شي، نو ایا تاسو به ووایئ چې یهودي دولت په مالیزیا کې د ځان د دفاع حق لري؟ لا حول ولا قوة الا بالله.

د مالیزیا لومړی وزیره! ستاسو دریځ د سلطان عبدالحمید الثاني له زړورتیا او پرېکنده ارادې سره ښکاره تضاد لري. کله چې د صهیونیزم بنسټګر، تیوډور هرټزل، د خلافت پورونو د پرې کولو په بدل کې د فلسطین د ځمکې د پیرودلو وړاندیز وکړ، سلطان په کلکه انکار وکړ. هغه نه یوازې یوه خونه، بلکې د ځمکې یوه ټوټه هم یهودانو ته ورنه کړه او په زړورتیا او ښکاره توګه یې وویل: «زه به د فلسطین د ځمکې یوه لوېشت هم ورنه کړم، ځکه دا زما نه، بلکې د اسلامي امت ملکیت دی. زما خلکو د دغې ځمکې لپاره جګړه کړې او دا یې په خپلو وینو خړوبه کړې ده... یهود دې خپل میلیونونه وساتي، ځکه که د خلافت دولت یوه ورځ له منځه ولاړ شي، نو دوی کولای شي فلسطین بې له کومې بیې پرې کولو ترلاسه کړي، خو تر هغه چې زه ژوندی یم، دا به هېڅکله و نه شي.»

د مالیزیا لومړی وزیره! موږ غواړو ټینګار وکړو چې د یهودي دولت شتون، که هغه رسمي وي یا غیر رسمي، د اسلامي شریعت له مخې په واضح ډول ناروا (حرام) دی، ځکه چې دا په غصب شوې اسلامي خاوره جوړ شوی دی. هغه د دوو – دولتونو حللاره چې تاسو او امریکا یې ملاتړ کوئ حرامه ده، ځکه چې دا پر هغو خاورو چې له مسلمانانو څخه نیول شوې دي، یهودي دولت د مشروع دولت په توګه پېژني. د فلسطین سپېڅلې خاوره د اسلامي امت ملکیت دی او یوه لوېشت یې هم باید دښمن ته ونه سپارل شي. یهود کافران دي چې د امت پر وړاندې په جګړه کې دي (حربي کفار دي) او د اسلامي تعلیماتو له مخې، د دوی د تېري یوازینۍ مشروع ځواب جګړه ده. ستاسو د شریعت خلاف ځوابونه په رښتیا د شرم وړ دي، موږ ستاسو لپاره بله مشوره نه لرو، لومړي وزیره، پرته له دې چې توبه وباسئ او د فلسطین لپاره سم اقدام وکړئ. ستاسو دنده او مکلفیت او د نړۍ د نورو مسلمانانو حکامو مکلفیت دا دی چې خپل پوځونه د دغه غیر قانوني او جنايتکار دولت د ختمولو لپاره بسیج کړئ، نه دا چې شتون یا د ځان د دفاع حق یې ومنئ او "اوسپنیزه ګنبده" یې شئ.

عبدالحکیم عثمان

د حزب التحريرـ ولایه مالیزیا د مطبوعاتي دفتر ویاند

۱۴۴۶ هـ.ق کال، د جمادي الاول ۱۹مه

۲۰۲۴م کال، د نومبر ۲۱مه

ژباړن: اسرار تکل

د مطلب ادامه...

په اسلام کې د عکاسۍ حکم

  • خپور شوی په فقهي

ژباړه

پوښتنه:

السلام علیکم و رحمة الله و برکاته!

زه احمد وسام الهشلمون د حزب التحرير له شبابو يم. زه يو څو پوښتنې لرم؛ هيله ده چې را ته ځواب به يې کړئ.۱: په اسلام کې د انځورګرۍ (رسامۍ) حکم څه دی؟ ۲- د انسان د وجود د غړو د رسمولو حکم څه دی؟ ۳: او آیا د مجسمه جوړونې حکم پر رسامۍ هم پلی کیږي؟ ډېره مننه.

ځواب:

وعلیکم السلام و رحمة الله و برکاته!

مخکې مو د رسم (تصوير) په هکله بشپړ ځواب وړاندې کړی و، شاید تاسو خبر نه یاست، هغه ځواب ټول هغه موضوعات را نغاړي چې تاسو يې په اړه پوښتنه کړې او دغه راز د موضوع اړوند نور موضوعات هم پکې شته... د هغه ځواب متن درته را نقلوم:

«د رسم (تصوير) په اړه تر ځواب وړاندې پر څو موضوعاتو ټینګار کوو:

۱: هغه ځوابونه چې لاندې يې ذکر کوو د تصوير يعنې په لاس سره د رسامۍ د شرعي حکم په اړه دي، همدا هغه معنا ده چې په احاديثو کې راغلې ده، نه د الې (کامرې) په واسطه تصوير (عکس)؛ ځکه هغه (د کامرې عکس) مباح دی او احاديث پرې نه تطبيقېږي.

۲: لاندې ځوابونه د هغو مستوي مسطحو (اوارو) تصويرونو په اړه دي چې سيوری نه لري، چې دغه ځوابونه د پوښتنې اړوند ټولو فروعاتو په اړه تفصيل را نغاړي.

۳: خو سیوری لرونکی تصوير؛ یعنې جسدونه چې تاسو په پوښتنه کې د «نحت» یا مجسمې په نامه یاد کړي، د هغې حراموالی واضح دی او د ځواب په پای کې یې وړاندې کوو...

لومړی: رسم (تصوير) چې سيوری نه لري؛ يعنې د مستوي او مسطح تصويرونو اړوند پوښتنو ځوابونه له خپلو مختلفو فروعاتو سره:

  • ·        د لومړۍ او دويمې پوښتنې په اړه:

v    د تصوير ايډيټ او بدلون ( لکه د مخ د ګونځو لرې کول، د سترګو د رنګ بدلول يا د څېرې د ځينو ځانګړنو بدلول او ...).

v    واقعیت ته نږدې د انسانانو او حیواناتو د شکلونو انځورول...

دغه دواړه پوښتنې د ذيروح (سا لرونکو) شيانو په رسمولو يا د ذيروح شيانو په تصويرونو کې د لاس په واسطه ايډيټ او بدلون راوستلو لکه د ګونځو لرې کول او د مخ د ځينو ځانګړتياوو بدلولو اړوند دي... دا هغه څه دي چې په دلايلو کې راغلی تحريم پرې تطبيقېږي، توپير نه کوي که دغه رسم د لاسي قلم په واسطه وي او که د کمپيوټر پر سکرين د موس د کارولو په واسطه وي. هر ډول د ذيروح شي رسامي او انځورګري چې د انساني هڅې پایله وي، نو تحریم پر هغه تطبيق کېږي. بخاري له ابن عباس رضي الله عنه څخه روايت کړی، هغه ويلي چې رسول الله صلی الله عليه وسلم فرمايلي دي:

«مَنْ صَوَّرَ صُورَةً فَإِنَّ اللَّهَ مُعَذِّبُهُ حَتَّى يَنْفُخَ فِيهَا الرُّوحَ، وَلَيْسَ بِنَافِخٍ فِيهَا أَبَدًا.»

ژباړه: چا چې تصوير انځور کړ، نو الله تعالی به تر هغه پورې عذاب ورکوي، تر څو يې چې په هغه کې روح نه وي اچولی، په داسې حال کې چې هغه هيڅکله (په تصوير کې) روح نه شي اچولی.

همدا شان له عبدالله بن عمر رضی الله عنهما څخه روايت دی، هغه ويلي چې رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمایلي:

«إنَّ الَّذِين يَصْنَعونَ هذِهِ الصُّورَ يُعَذَّبُونَ يَوْمَ الْقِيَامَة، يُقَالُ لهُم: أحْيُوا مَا خَلَقْتُمْ.» (متفق علیه)

ژباړه:بېشکه، هغه کسان چې دغه تصويران جوړوي، دوی ته به د قيامت په ورځ عذاب ورکول کېږي، دوی ته به ويل کېږي: هغه څه ژوندي کړئ چې خلق کړي مو دي.

  • ·        د دويمې او درېيمې پوښتنې په اړه:

v    د چاپ شويو تصويرانو او انځورونو کارول.

v    د هغو تصويرانو، انځورونو يا لوګوګانو کارونه چې د نورو ډيزاينرانو لخوا ډيزاين او جوړ شوي وي، نه د کاروونکي لخوا.

یعنې د نورو خلکو د انځور کارونه چې خپله شخص نه وي انځور کړي، پر دغو باندې د انځورونو د راټولو او ساتلو حکم پلی کیږي او په درې ډوله دي:

الف: که چېرې دغسې تصوير (چې له بل چا څخه دې اخيستی وي) د عبادت په ځايونو کې د کارونې لپاره وي، لکه جاينماز يا د مسجد پردې يا د مسجد لپاره اعلان او اشتهار او داسې نور... نو دا کار حرام دی او جواز نه لري. د دې دليل دا دی چې له ابن عباس رضي الله عنه څخه روايت دی چې رسول الله صلی الله عليه وسلم تر هغه پورې کعبې ته دننه نه شو تر څو چې په هغې کې شته تصاوير محوه او پاک کړل شول، نو کعبې ته له ننوتلو څخه د رسول الله صلی الله عليه وسلم انکار تر هغه پورې چې هلته شته تصاوير نه وو ړنګ شوي، دا د عبادت په ځايونو کې د تصويرانو د ايښودلو د ترک جازمه قرينه ده، نو دا په مساجدو کې د تصويرانو د تحريم دليل دی:

احمد له ابن عباس رضي الله عنه څخه روايت کړی چې ويلي يې دي:

«أَنَّ النَّبِيَّ صلی الله عليه وسلم لَمَّا رَأَى الصُّوَرَ فِي الْبَيْتِ يَعْنِي الْكَعْبَةَ لَمْ يَدْخُلْ وَأَمَرَ بِهَا فَمُحِيَتْ»

ژباړه:«کله چې پيغمبر صلی الله علیه وسلم په بيت الله يعنې کعبه کې تصاوير وليدل، نو هغې ته دننه نه شو او د هغو د ړنګولو او ورانولو امر يې و کړ او هغه محوه او ړنګ کړل شول.»

ب: خو که چېرې د بل چا اخيستل شوی تصويران رسم شوي تصويران وي او د عبادت له ځايونو پرته په نورو ځايونو کې د کارولو لپاره يې راوړي وي، نو په دې اړه راغلي دلايل د دغه کار پر جواز دلالت کوي:

- که دغه تصويران په هغو ځایونو کې د کارولو لپاره وي چې د احترام، تعظیم او تجلل لپاره وي، لکه د کورونو پردې، د تحصیلي موسسو اعلانونه، د ښوونځیو او  ادارو جامې او خبرتیاوې چې په عبادت پورې تړلې نه وي، يا لکه د خونې په منځ کې (پر ديوالونو) د هغو را ځړول، يا یې اغوستل او يا دې ته ورته نور حالات که څه هم جايز دي، خو دغه ټول کارونه مکروه دي.

- که دغه د بل چا لخوا جوړ شوي تصويران د عبادت له ځايونو او دغه راز د احترام له ځايونو پرته په بل څه کې وکارول شي، مباح دي؛ لکه: د خونې فرش، د څملاستو توشک، د تکيې بالښت یا پر ځمکه انځورونه چې پرې ګرځئ او داسې نو... ټول مباح دي.

د دې دلايل په لاندې توګه دي:

مسلم له ابو طلحه څخه روايت کړی، هغه ويلي چې له رسول الله صلی الله عليه وسلم څخه يې اوريدلي چې فرمايل يې:

«لا تدخل الملائكة بیتاً فیه كلب ولا صورة.»

ژباړه: ملائکې هغه کور ته نه داخلېږي چې سپی یا تصوير پکې وي.

او له يوې بلې لارې (د روايت له بلې سلسلې) د مسلم په روايت کې داسې راغلي:

«إلا رقماً فی ثوب.»

ژباړه: له هغه تصوير پرته چې په جامو کې نقش شوی وي.

دا په جامو کې د نقش شوي تصویر د استثنا کولو دلیل دی. نو د حديث مفهوم دا دی چې ملائکې هغه کور ته دننه کیږي چې په جامو کې نقش شوی تصوير پکې وي، يعنې رسم شوی تصوير.

په دې معنا چې په جامو کې نقش شوی مستوي (اوار) تصوير جایز دی؛ ځکه ملایکې هغه کور ته دننه کیږي چې په جامو کې نقش شوی مستوي تصوير پکې وي. مګر نور احاديث هم شته چې د دغه ډول جواز په صراحت سره بيانوي:

- بخاري له عائشې رضي الله عنها څخه روایت کړی، هغې ويلي:

«دَخَلَ عَلَيَّ النَّبِيُّ صلی الله عليه وسلم وَفِي الْبَيْتِ قِرَامٌ فِيهِ صُوَرٌ فَتَلَوَّنَ وَجْهُهُ ثُمَّ تَنَاوَلَ السِّتْرَ فَهَتَكَهُ»

ژباړه: رسول الله صلی الله علیه وسلم یوه ورځ زما خونې ته را دننه شو چې په خونه کې پر پرده تصويران وو، نو د مخ رنګ يې بدل شو، بيا يې د خونې پرده را ښکته کړه او څيرې يې کړه.

«قرام» یو ډول جامه ده چې هغه مهال د دروازې د پردې په توګه استفاده ترې کېده. د رسول الله صلی الله علیه وسلم د رنګ بدلېدل (له غوسې څخه) او د پردې ښکته کول، د تصوير ‌لرونکې پردې د کارولو پر ترک دلالت کوي. خو کله چې دغه روايت له هغه روايت سره پيوسته شي چې پکې راځي چې ملايکې هغه کور ته دننه کېږي چې تصويران پکې وي «يعنې په جامو کې نقش شوي تصويران»، نو دا پر دې دلالت کوي چې دلته د ترک غوښتنه غير جازمه ده، يعنې دغه کار مکروه دی او بل دا چې دغه تصويران په هغه پرده کې وو چې د خونې پر دروازه را ځړېږي، چې دا يو محترم ځای دی. پر دغه اساس په محترم ځای کې د تصويرانو  نصبول او ځړول مکروه عمل دی.

- احمد په خپل مسند کې له ابوهریره رضي الله عنه څخه روایت کوي چې جبرييل علیه السلام، رسول الله صلی الله علیه وسلم ته وویل:

«وَمُرْ بِالسِّتْرِ یقْطَعْ فَیجْعَلَ مِنْهُ وِسَادَتَانِ تُوطَآَنِ.»

ژباړه: چا ته امر وکړه چې دغه پرده څيرې کړي او دوه بالښتونه ترې جوړ کړي، چې خلک پرې وګرځي را وګرځي (خلک پرې کېني، تکيه پرې وکړي او له پاسه پرې وګرځي)

له دې څخه واضح کیږي چې جبريیل علیه السلام، رسول الله صلی الله علیه وسلم ته امر کوي چې پردې له احترام وړ ځایونو څخه لرې کړي او له هغه څخه بالښتونه جوړ کړي چې ناسته ولاړه پرې وشي؛ نو دا په دې معنا چې په هغو ځایونو کې د انځورونو کارول مباح دي چې محترم نه ګڼل کیږي.

  • ·        د پنځمې او شپږمې پوښتنې په اړه:

v    د خلکو يا حيواناتو د رمزونو (نښو/علامو) رسمول (د بېلګې په توګه: په لاره کې د رهنمايۍ نښې او علامې لکه پر سرک د پليو خلکو د پورې وتلو علامه، يا د اورلګېدنې پر مهال د خروجي دروازې علامه، يا لکه پارک ته له ځان سره د سپيانو د نه داخلولو علامه).

v    د انسان یا حیوان د وجود د غړو انځورول (د بېلګې په توګه: د شعار په توګه د روغبړ (لاس ورکولو) تصوير، يا د شهادت د ګوتې تصوير، يا د اس د سر تصوير...).

د دغو دوو پوښتنو ځوابونه په دې توګه دي:

که دغه رمزونه او علامې داسې انځور شوي وي چې د داسې شي تصوير ښېی چې هغه ذيروح وي، نو حرام دي؛ ځکه په احادیثو کې د حرام ګرځول شوي تصوير وصف د هغې ذيروحوالی دی او دا وصف پر بشپړ تصوير، نیم تصوير او یا د هغه سر پر تصوير تطبيقېږي چې د وجود له ښکاره غړو سره پيوسته وي لکه لاسونه او ورته نور شیان.

خو که دغه علامې د ذيروح تصوير نه وې؛ لکه یوازې د لاس رسم، يا د ګوتې نښه چې يوه شي ته اشاره کوي، يا د دوو لاسونو تصوير چې له یو بل سره مصافحه (روغبړ) کوي او دې ته ورته نور تصاوير حرام نه دي او د تحريم دلايل پرې نه تطبيقېږي.

خو يوازې د سر رسم (تصوير) چې د وجود له ښکاره غړو سره تړلی نه وي، په دې کې فقهاء اختلاف لري او هغه نظر چې زه ورته ترجيح ورکوم دا دی چې د سر هغه تصوير چې د وجود له هيڅ غړي سره اتصال و نه لري حرام نه دی. ځکه هغه احادیث د دې دلیل دی چې د مجسمې د سر پرې کولو ته جواز ورکوي څو د ونې د تنې په شان پاتې شي، لکه د ابوهریره رضی الله عنه حدیث چې جبرئیل علیه ‌السلام پکې پیغمبر صلی‌الله سبحانه و تعالی ته وايي چې د مجسمې چې کله سر پرې شي، نو حرام نه دی.

«فَمُرْ بِرَأْسِ التِّمْثَالِ يُقْطَعْ فَيُصَيَّرَ كَهَيْئَةِ الشَّجَرَةِ...» (رواه احمد)

ژباړه: د کور په دروازه کې د تمثال (مجسمې) د سر پرې کولو امر وکړه، تر څو هغه د ونې د تنې په څېر شي.

د دې حديث معنا دا ده چې يوازې سر او له سر پرته يوازې نوره تنه، هر يو يې جلا حرام نه دي. داسې نه شي ويل کېدی چې عدم تحريم د مجسمې د تنې لپاره دی چې سر يې پرې شوی وي، خو پخپله پرې شوی سر حرام دی؛ ځکه جبرئیل علیه السلام رسول الله صلی الله علیه وسلم ته امر وکړ چې د مجسمې سر قطع کړي، په دې معنا چې د سر قطع کول جایز دي او څه چې د سر پر پرې کولو مرتب کېږي، هغه هم جايز دي.

باید یادونه وشي چې حنبلي او مالکي فقهاء یوازې د سر پاتې کېدل جایز ګڼي او شافعي فقهاء په دې کې اختلاف لري، ډېری شوافع فقهاء یوازې د مجسمې د سر پاتې کېدل حرام ګڼي او لږ شمېر یې جایز بولي.

  • ·        او د وروستيو دوو (اومې او اتمې) پوښتنو په اړه:

v    د اشخاصو او حيواناتو د داسې تصويرانو انځورول چې له واقعيت سره شباهت ونه لري (کارتون).

v    د داسې خرافاتي کيسو او حکاياتو رسمول چې په واقعيت کې هيڅ شتون نه لري.

د دغو دواړو پوښتنو ځواب دا دی چې: که دغه تصاوير پر ذیروح موجود دلالت کوي که څه هم د هغه اصالت ته ورته نه وي او له واقعيت سره یې شابهت نه لري، حرام دي؛ ځکه د تحريم نصوص پرې د تطبيق وړ دي. د مسلم په روایت شوي حدیث کې رسول الله صلی الله علیه وسلم عائشې رضي الله عنها ته امر کوي چې پر دروازه راځړېدلې پرده لرې کړي؛ ځکه په هغه پرده کې د وزرونو لرونکو آسونو انځورونه وو، په داسې حال کې چې د وزرونو لرونکي آسونه په واقعيت کې شتون نه لري:

«قَدِمَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِنْ سَفَرٍ وَقَدْ سَتَّرْتُ عَلَى بَابِي دُرْنُوكًا فِيهِ الْخَيْلُ ذَوَاتُ الْأَجْنِحَةِ فَأَمَرَنِي فَنَزَعْتُه.»

ژباړه: رسول الله علیه وسلم له سفره راوګرځېد او پر دروازه مې درنوک (یو ډول جامه/ پرده) را ځړولې وه چې په هغې کې د وزرونو لرونکي آس انځور و، نو ما ته يې د هغه د لرې کولو امر وکړ او ما هم لرې کړه.

دویم: د هغو تصاويرو په اړه ځواب چې سيوری لري: مجسمې:

د ذیروح شيانو مجسمې حرامې دي، په استثناء د ماشومانو د لوبتوکو (نانځکو) څخه. د دې دلايل په لاندې توګه دي:

- احمد له ابوهریره رضي الله عنه څخه روایت کړی دی، هغه وايي چې رسول الله صلی الله عليه وسلم وفرمايل:

«أتاني جبريل عليه السلام فقال: إني كنت أتيتك الليلة فلم يمنعني أن أدخل عليك البيت الذي أنت فيه إلا أنه كان في البيت تمثال رجل... فمر برأس التمثال يقطع فيصير كهيئة الشجرة... ففعل رسول الله صلى الله عليه وسلم.»

ژباړه: جبرئیل عليه السلام ما ته راغی او ویې ویل، تېره شپه راغلم خو ستا په کور کې د  سړي د مجسمې له امله درته را نه غلم، چا ته امر وکړه چې د مجسمې سر قطع کړي تر څو د ونې په څېر شي. رسول الله‌ صلی الله عليه وسلم همداسې وکړل.

- او له ابن عباس رضي الله عنه څخه روايت دی چې هغه ته يو سړی راغی او ورته ويې ويل: زه داسې تصاوير انځوروم او داسې تصاوير جوړوم، نو په دې اړه ما ته فتوا راکړه، هغه (ابن عباس رضي الله عنه) ورته وويل: ما ته را نږدې شه، نو هغه ور نږدې شو، د هغه پر سر يې لاس کېښود او ورته ويې ويل: په هغه څه به دې خبر کړم چې له رسول الله صلی الله عليه وسلم څخه مې اورېدلي دي، له هغه صلی الله عليه وسلم څخه مې اوريدلي چې فرمايل يې:

«كل مصور في النار، يُجعل له بكل صورة صورها نفس تعذبه في جهنم، فإن كنت لا بد فاعلاً فاجعل الشجر وما لا نفس له.»

«هر انځورګر په اور کې دی، هر تصوير چې ده جوړ کړی وي، په هغه کې به ورته سا واچول شي او بيا به هغه تصوير ده ته په جهنم کې عذاب ورکوي. که چېرې ستا له دغه کار څخه چاره نه وي او اړ يې چې ويې کړې، نو داسې وکړه چې د ونې او داسې شيانو شکلونه جوړوه چې روح (سا) نه لري.

تصوير د هر کس یا شي د څېرې (شکل) کښل دي، چې مجسمې جوړول هم په تصوير کې راځي او مجسمه او نقاشي هم تصوير دی. رسامي (نقاشي) يا تمثال (مجسمه) تصوير دی چې جمع يې «صور» دی چې په لغت کې «تصاوير» هم ورته ويل کېږي او مجسمې هم پکې شاملې دي.

- دغه راز مسلم روایت کړی دی چې رسول الله صلی الله علیه وسلم، علي رضي الله عنه يوې سريې ته ولېږه او ورته ويې وفرمايل:

«لا تذر تمثالاً إلا هدمته» رواه مسلم.

ژباړه: هيڅ مجسمه بې ړنګولو مه پرېږده (ټولې مجسمې ړنګې او ماتې کړه).

په دې توګه د ذيروح شي هر تصوير ـ که هغه داسې  تصوير وي چې سيوری ولري (مجسمه) او که داسې وي چې سيوری و نه لري، حرام دي.

خو د ماشومانو د لوبو لپاره جوړه شوې رسامي او نقاشي له حرامې رسامۍ او تصوير جوړونې څخه مستثنی دي، لکه: د ماشومانو لپاره د کارتون جوړول یا د ماشومانو د سات‌تېرۍ، تسلیت، خوشحالۍ يا زده‌کړې لپاره خیالي انځورونه ... دا ټول د لاندې دلایلو له مخې جایز دي.

ابو داود له عائشې رضي الله عنها څخه روايت کړی دی چې هغې ويلي:

«قَدِمَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم مِنْ غَزْوَةِ تَبُوكَ أَوْ خَيْبَرَ وَفِي سَهْوَتِهَا سِتْرٌ فَهَبَّتْ رِيحٌ فَكَشَفَتْ نَاحِيَةَ السِّتْرِ عَنْ بَنَاتٍ لِعَائِشَةَ لُعَبٍ فَقَالَ مَا هَذَا يَا عَائِشَةُ قَالَتْ بَنَاتِی.»

ژباړه: «رسول الله صلی الله علیه وسلم د تبوک یا خیبر له غزا څخه راستون شو او د هغې (عائشې رضي الله عنها د خونې) په تاقچه (په ديوال کې د شيانو ايښودلو ژور ځای/ المارۍ) پرده ځوړنده وه. نو شمال راغی چې پرده يې پورته کړه  او د عائشې رضي الله عنها لوڼې (نانځکې) يې را برسېره کړې، رسول الله صلی الله عليه وسلم وفرمايل: دا څه دي اې عائشې؟، هغې وويل: دا زما لوڼې دي.»

دغه راز بخاري له عائشې رضي الله عنها څخه روایت کړی چې ويلي يې دي:

«كُنْتُ أَلْعَبُ بِالْبَنَاتِ عِنْدَ النَّبِيِّ صلی الله عليه وسلم ...».

ژباړه: «د رسول الله صلی الله عليه وسلم په مخکې مې له خپلو لوڼو (نانځکو) سره لوبې کولې...»

يعنې د نجونو په شکل له نانځکو سره.

دغه راز بخاري له ربيع بنت معوذ انصاريه څخه روايت کړی چې:

«... ونَجْعَلُ لهمُ اللُّعْبَةَ مِنَ العِهْنِ، فَإِذَا بَكَى أحَدُهُمْ علَى الطَّعَامِ، أعْطَيْنَاهُ ذَاكَ حتَّى يَكونَ عِنْدَ الإفْطَارِ. »

ژباړه: او د هغوی (ماشومانو) لپاره مو د وړيو نانځکې جوړولې، کله چې به له دوی څخه کوم يوه په خوړو پسې ژړل، نو هغه (نانځکه) به مو ورته ورکوله (چې پرې بوخت شي) تر هغه چې د روژه ماتي وخت به را رسېده.

يعنې ماشومان به مو د روژه ماتي تر وخته په نانځکو بوختول.

له دغو ټولو احادیثو څخه د ماشومانو د نانځکو جواز واضح کیږي، که څه هم د ذيروح مجسمې په څېر وي؛ نو په دې توګه که چېرې د ماشومانو لوبتوکي د مستوي (اوارو) تصاويرو په شکل وي، نو هغه خو په طريقه اولی سره جايز دي.» د ځواب پای. 

هيله ده چې په دغه ځواب کې به دې د خپلې پوښتنې ځواب موندلی وي.

ستاسو ورور عطاء بن خلیل ابوالرشته

د ۱۴۳۸ د جمادي‌الثاني ۲۰مه

د ۲۰۱۷ د جنوري ۱۹مه

د مطلب ادامه...

په اندونیزیا کې سیاسي تحولات

  • خپور شوی په سیاسي

د پوښتنې ځواب

 

(ژباړه)

پوښتنه:

پخواني جنرال، ۷۳ کلن پرابوو سوبیانتو  د ۲۰۲۴ کال د اکتوبر په ۲۰مه د پارلمان د غړو پر وړاندې د اندونیزیا د ولسمشرۍ لوړه وکړه. دا ټاکنې په تېره فبروري کې شوې وې او نوموړی د ۲۰۲۴م کال د مارچ په ۲۰مه بریالی اعلان شوی و. امریکا یې سمدستي د بریا مبارکي ورکړه؛ د امریکا د بهرنیو چارو د وزیر، بلینکن د مبارکۍ په پیغام کې راځي: «واشنګټن له پرابوو سره د ټینګو همکاریو په لټه کې دی.» [الجزیره؛ ۲۰۲۴م کال د مارچ ۲۰مه]

دغه راز، نوموړي د ۲۰۲۴م کال د اپریل په لومړۍ نېټه؛ د خپل رسمي کار تر پیل وړاندې چین ته سر وکړ او د چین له ولسمشر سره په لیدنه کې یې وویل: «د چین او اندونیزیا ترمنځ د نږدې اړیکو د زیاتېدو بشپړ ملاتړ کوي او غواړي له چین سره د ملګرتیا هغه سیاست دوام وکړي چې ولسمشر جوکو مخته بېوه» [رویټرز؛ ۲۰۲۴م کال د اپریل ۱]

اوس پوښتنه دا ده چې ایا د امریکا دا سمدستي مبارکي او چین ته د پرابوو سفر له دغو دوو هیوادونو سره د اندونیزیا د اړیکو په معنی دي؟ په بل عبارت؛ ایا د امریکا پر وړاندې به د اندونیزیا سیاست بدل شي؟ د چین پر وړاندې به د اندونیزیا سیاست څنګه وي؟ او پر غزه د صهیونیستي رژیم د بریدونو پر وړاندې د دغه هیواد سیاست څه دی؟

ځواب:

د دغو پوښتنو د ځوابولو لپاره لاندې موارد ارزوو:

لومړی: د امریکا او اندونیزیا سیاست:

۱. په ۱۹۴۹ کې له هالنډ څخه د اندونیزیا تر ازادېدو وروسته امریکا هڅه وکړه چې د هالنډ ځای ونیسي او د پورونو او مرستو له لارې په دغې خاوره کې خپل نفوذ زیات کړي؛ خو اندونیزیا دا مرستې ونه منلې او دا یې د ولکې وسیلې وګڼلې؛ امریکا د فشار راوړلو لار خپله کړه او بلاخره په ۱۹۵۸ کې ولسمشر احمد سوکارنو د دغو مرستو منلو ته غاړه کېښوده او له هغه وخت راهیسې امریکا په دغې خاوره کې خپل نفوذ زیات کړ. امریکا هڅه وکړه چې دغلته خپل لاسپوڅي پیدا کړي، تر دې چې په پوځ کې یې ځینې مزدوران پیدا کړل چې په راس کې یې محمد سوهارتو و؛ نوموړي په ۱۹۶۶ کې د احمد سوکارنو پر وړاندې انقلاب وکړ. امریکا د خپل نفوذ د لا پیاوړي کولو لپاره د سوهارتو ملاتړ وکړ چې کمونیستان وځپي. بیا یې مرسته ورسره وکړه چې په ۱۹۷۵م کال کې ختیځ تیمور له پرتګالي استعمارګرو ازاد کړي. خو کله چې امریکا له اندونیزیا څخه د ختیځ تیمور د بېلولو غوښتنه وکړه، سوهارتو تعلل وکړ. د دې په ځواب کې امریکا اقتصادي ستونزې ورته پیدا کړې چې په دې کې د امریکا د وسیلو، یعنې د پیسو نړیوال صندوق او نړیوال بانک رول زیات و. دا ناورینونه د زده‌کوونکو د لاریونونو او ګډوډیو سبب شول چې بلاخره په ۱۹۹۸م کال کې سوهارتو استعفا ورکولو ته اړ شو او امریکا د خپلو نورو غلامانو په څېر، چې د استفادې تاریخ یې تېرېږي، یوې ګوښې ته وغورځاوه!

۲. تر سوهارتو وروسته د هغه مرستیال، یوسف حبیبي ولسمشر شو؛ د ده دوره څه باندې یو کال وه. حبیبي د امریکا غوښتنې پوره کړې؛ د ختیځ تیمور د برخلیک ټاکلو حق په اړه یې له ټولپوښتنې سره توافق وښود او دا د دغې سیمې د جلا کېدو مقدمه وه؛ داسې چې د بیا یو ځای کېدو غوښتنه به یې هم نه کوي. دغه راز يې د ټاکنو یو پلان «ډیموکراسۍ ته پرېښودل» جوړ کړ؛ تر ده وروسته عبدالرحمن وحید شاوخوا دوه کاله، له ۱۹۹۹ تر ۲۰۰۱ پورې په واک کې و، خو پارلمان د فساد په تور له واکه لرې کړ او پر ځای یې د احمد سوکارنو لور، مګاوتي سوکارنو واک ته ورسېده. دا د اندونیزیا لومړنۍ ښځینه ولسمشره وه چې له ۲۰۰۱ تر ۲۰۰۴ کال پورې واک ورسره و. د نوموړې د ولسمشرۍ پر مهال، په ۲۰۰۲م کال کې له اندونیزیا څخه د ختیځ تیمور د جلا کېدو اعلان وشو او هغې هم د خپلو سلفو په څېر خیانت وکړ!

۳. د اندونیزیا ټاکنې د نویو اصلاحاتو له مخې په مستقیم ډول ترسره شوې او ولسمشر کولی شي حد اکثر دوې دورې، چې هره دوره یې ۵ کاله وي، وټاکل شي. سوسیلو بامبانګ یودهویونو له ۲۰۰۴ تر ۲۰۱۴ پورې ولسمشر وټاکل شو. په دغه کال کې بيا جوکو ویدودو ولسمشريزې ټاکنې وګټلې او په ۲۰۱۹ کې یو ځل بیا د ولسمشر په توګه وټاکل شو؛ د ده دویمه دوره د ۲۰۲۴م کال په اکتوبر کې پای ته ورسېده. جوکو ویدودو په خپله دوره کې هڅه وکړه چې اندونیزیا په امریکا پورې تړلې وساتي؛ نوموړي د ۲۰۲۳م کال د نومبر په ۱۳مه امریکا ته د خپل سفر په ترڅ کې له ولسمشر بایډن سره په لیدنه کې د دواړو هیوادونو ترمنځ د سټراټیژیک شراکت او د اسیا د سویل ختیځو هیوادونو د اتحادیې د محوري رول پر پیاوړي کولو توافق وکړ. امریکا هڅه کوي چې له اندونیزیا په استفادې په دغې اتحادیه کې خپل نفوذ زیات کړي؛ په یاده اتحادیه کې ګڼ هیوادونه شامل دي چې پر ځینو یې امریکا نفوذ نه لري. د دغو اقداماتو موخه له چین سره مقابله او د چین په سویلي سمندر کې د دغه هیواد د نفوذ مخنیوی دی. د امریکا د بهرنیو چارو وزیر، بلینکن د ۲۰۲۴م کال د جولای په ۱۷مه د اندونیزیا د خپلواکۍ د ورځې په مناسبت پیغام کې دې ته اشاره وکړه او ویې ویل: «زموږ په اړیکو کې د یوه تاریخي ګام په توګه؛ ولسمشر جوکو ویدودو او ولسمشر بایډن په نومبر کې دا اړیکې د یوه جامع سټراټيژيک شراکت کچې ته لوړې کړې.» [الیوم السابع ورځپاڼه؛ ۲۰۲۴م کال د اګسټ ۱۷مه]

۴. د اندونیزیا په ټاکنو کې چې د ۲۰۲۴م کال د فبروري په ۱۴مه ترسره شوې؛ پرابوو سوبیانتو (د پخواني ولسمشر محمد سوهارتو زوم) د ۵۸،۵۸ سلنه رایو په خپلولو واک ته ورسېد؛ مرستیال یې د پخواني ولسمشر جوکو ویدودو زوی، جبران و. سره له دې، د اندونیزیا د قوانینو پر بنسټ، جبران ځان د ولسمشر مرستیال نه شو کولی؛ ځکه چې سن یې ۳۶ کاله و؛ په داسې حال کې چې د قانون له مخې د دغې څوکۍ لپاره حد اقل سن ۴۰ کلني ده. خو د اندونیزیا د قضایه قوې رییس، چې هغه هم د جوکو ویدودو زوم دی، تر ټاکنو وړاندې قوانین بدل کړل او تر ۴۰ کلنۍ ټیټ سن لرونکو ته یې اجازه ورکړه چې د ولسمشر مرستیال/کاندید شي. جوکو ویدودو ډېر د خپلې دورې د اوږدوالي په فکر کې و، خو بریالی نه شو. بلاخره یې له پرابوو سره معامله وکړه چې د ملاتړ په بدل کې به یې زوی، جبران د ولسمشر مرستیال ټاکي. د اندونیزیا دولت، له ولسمشره نیولې تر پوځ، د اطلاعاتو سازمان او پولیسو؛ په ښکاره د پرابوو ملاتړ وکړ. امریکا د معمول پر خلاف، د دغه ملاتړ مخالفت ونه کړ. پرابوو چې په پوځ کې د خپلو همکارانو ترمنځ «د امریکا زوی» په نامه مشهور و؛ د امریکا د جورجیا ایالت په فورټ بینینګ او د شمالي کارولینا په فورټ براګ کې یې زده‌کړې کړې. د ۲۰۲۴م کال د مارچ په ۲۰مه یې په ټاکنو کې تر بریالي کېدو وروسته نوموړي ته سمدستي امریکا مبارکي ورکړه. د امریکا د بهرنیو چارو وزیر، بلینکن د مبارکۍ پیغام ورته واستاوه: «واشنګټن له پرابوو سره د ټینګو همکاریو په لټه کې دی.» [الجزیره؛ ۲۰۲۴م کال د مارچ ۲۰مه] له دې ښکاري چې پرابوو امریکا ته وفادار دی او دا یو پیاوړی تړاو دی!

۵. پرابوو رسماً ولسمشر وټاکل شو او د تحلیف مراسم یې ترسره کړل؛ بیا یې د ۲۰۲۴م کال د اکتوبر په ۲۰مه نوی دولت جوړ کړ. په انتقالي دوره – په ټاکنو کې له بریا د کار تر پیل پورې- کې یې اووه میاشتې خپله پخوانۍ دنده مخته وړه چې د جوکو په دولت کې د دفاع وزیر و.

په دې دوره کې امریکا د ۲۰۲۴م کال د جولای په ۲۶مه له اندونیزیا سره د جاوه جزیرې په سیداوارګو سیمه کې، چې د سویلي چین سمندر په حوزه کې ده، نظامي مانورونه وکړل. دغو مانورونو دوې اونۍ دوام وکړ او جاپان، ټایلنډ، بریتانیې، سنګاپور، فرانسې، کاناډا او نیوزیلنډ هم ګډون پکې درلود.

پرابوو دغه راز په دې موده کې ګڼ شمېر بهرني سفرونه وکړل؛ امریکا ته په سفر کې یې د دغه هیواد له دفاع وزیر، لویډ آسټين سره په پنټاګون کې ولیدل. په اندونیزیا کې د امریکا سفیرې، کمالا شریین لخضیر وویل: «د اندونیزیا له نوي ولسمشر سره زموږ د هیواد اړیکې له پخوا وې؛ ان په ۲۰۱۹ کې د دفاع وزیر په توګه د هغه تر ټاکل کېدو وړاندې...» [الجزیره؛ ۲۰۲۴م کال د اکتوبر ۲۰مه]. له دې ښکاري چې له پرابوو سره د امریکا اړیکې هغه وخت ته ورګرځي چې دی په پوځ کې و او په امریکايي اډو کې یې د امریکايي افسرانو لخوا روزنه لیدله. دغه راز، دغو اړیکو هغه وخت چې دی د سوهارتو په حکومت کې د پوځ مشر و. د VOI - Voice of Indonesia ویبپاڼې هم د پرابوو د تحلیف تر مراسمو وروسته، د ۲۰۲۴م کال داکتوبر په ۲۹مه یو مطلب خپور کړ چې پکې راغلي:

«د اندونیزیا دفاع وزیر، شفري شمس الدین او په اندونیزیا کې د امریکا سفیرې کمالا شریین لخضیر د دواړو هیوادونو ترمنځ سمندري امنیت په ګډون د دفاعي همکارۍ پر فرصتونو بحث وکړ. د اندونیزیا د دفاع وزارت د عمومي اړیکو دفتر رییس، اډوین آدریان سومانتا دوشنبه وویل چې د امریکا سفیرې دفاع وزیر ته د سمندري امنیت په برخه کې د همکارۍ لپاره د امریکا د تمایل په اړه ویلي. په هغه ناسته کې چې د اندونیزیا د دفاع وزارت په دفتر کې ترسره شوه، د امریکا سفیر همداراز وویل چې امریکا د هغو مانورونو دوام غواړي چې اوس هر کال یو ځل په اندونیزیا کې ترسره کېږي. په یاده لیدنه کې شفري له سفیرې مننه وکړه او د هغه شراکت پر پیاوړتیا یې ټینګار وکړ چې د دواړو هیوادونو ترمنځ رامنځته شوی».

د پورتنیو مواردو په دقیقه ملاحظه او تدبر روښانه کېږي چې د اندونیزیا نوی ولسمشر، پرابوو د ۲۰۲۴م کال د مارچ په ۲۰مه په ټاکنو کې له بریا راهیسې بیا د ۲۰۲۴م کال د اکتوبر په ۲۰مه د هغه د تحلیف تر وخت او ان تر هغه وروسته د خپلو سلفو پر لار روان دی او په امریکا پورې یې تړاو ان زیات شوی دی؛ هلته د امریکا نفوذ لا هم هماغسې پاتې دی.

دویم: د اندونیزیا او چین سیاست:

۱. د اندونیزیا نوی ولسمشر، په داسې حال کې چې لا یې رسماً صلاحیتونه نه وو اخیستي؛ د د ۲۰۲۴م کال د اپریل په لومړۍ نېټه چین ته سفر وکړ او د دغه هیواد له ولسمشر سره یې ولیدل؛ په یاده لیدنه کې یې وویل: «د چین او اندونیزیا د اړیکو له پراختیا بشپړ ملاتړ کوم او غواړم د ملګرتیا هغه سیاست ته چې ولسمشر جوکو پر مخ بېوه، دوام ورکړم.» د چین ولسمشر وویل: «بیجینګ د ستراتېژيک او اوږدمهاله لید له مخې له اندونیزیا سره خپلو اړیکو ته ګوري او چمتو دی چې جامع ستراتېژيکې همکارۍ لا ژورې کړي.» [رویټرز؛ ۲۰۲۴م کال د اپریل ۱]

دا چې چین په اندونیزیا کې هم په سوداګریزه برخه او هم د پانګونې په برخه کې د پام وړ اقتصادي فعالیت لري او دواړه هیوادونه د (اسیا د سویل ختیځ هیوادونو اتحادیې) سازمان غړي دی؛ دا وضعیت ایجابوي چې د دواړو هیوادونو ترمنځ اړیکې داسې مدیریت شي چې اندونیزیا د چین دښمن نه شي؛ په داسې حال کې چې د امریکا په سیاستونو پورې تړاو – لکه چې یادونه وشوه- وساتي.

۲. یوې کویټي ورځپاڼې د ۲۰۲۴م کال د نومبر په ۹مه په خپله ویبپاڼه کې ولیکل: «د چین او اندونیزیا ولسمشرانو د بیجینګ د خلکو ستر تالار کې د یوه هوکړه‌لیک د لاسلیک پر مهال د یو بل لاسونه ټینګ کړل. دا د ولسمشرۍ دورې له پیل درې اونۍ وروسته د ولسمشر سوبیانتو لومړی بهرنی سفر و چې په بیجینګ کې یې د چین له ولسمشر سره وکتل او له دغه هیواد سره –چې د اندونیزیا تر ټولو لوی سوداګریز شریک او یو ډیر مهم بهرنی پانګوال دی- د اړیکو پر پیاوړتیا ټینګار وکړ.

پرابوو سوبیانتو په دې لیدنه کې وویل: «اندونیزیا چین ته د یوه ستر قدرت په سترګه نه، بلکې د یوه ستر تمدن په سترګه ګوري». ده زیاته کړه: «دواړو هیوادونو له پیړیو راهیسې نږدې اړیکې لرلې؛ نو په اوسنیو جیوپولیټيکي او اقتصادي جغرافیايي شرایطو کې طبیعي ده چې اندونیزیا او چین په بېلابېلو برخو کې په ډیرو نږدې شریکانو بدل شي».

د چین ولسمشر، شي جین‌پینګ هم په دې لیدنه کې د سوبیانتو د دولت پر ملاتړ ټینګار وکړ او له سوبیانتو یې مننه وکړه چې لومړنی سفر یې چین ته وکړ. نوموړي زیاته کړه: «زه ډاډه یم چې اندونیزیا به د خپلې خپلواکې ودې مسیر ته دوام ورکړي او د ملي هوساینې او د هیواد د بیارغونې په برخه کې به نویو بریاوو ته ورسېږي؛ دغه راز به د سیمې او نړۍ په کچه مهم رول ولوبوي».

چین او اندونیزیا له اصلي اقتصادي متحدانو څخه دي؛ خو د سویلي چین پر سمندر د حاکمیت په برخه کې یې لفظي شخړې کړې دي. ټاکل شوې چې سوبیانتو بیجینګ ته له سفر وروسته د امریکا د ولسمشر، بایډن په بلنه واشنګټن ته لاړ شي. دا د یوه نړیوال سفر برخه ده چې پیرو، برازیل او بریتانیا هم پکې شاملېږي.

په دې موضوع کې له تأمل څخه روښانه کېږي چې د چین او اندونیزیا ترمنځ اړیکې له سوداګریزې حوزې وړاندې نه ځي او دا اړیکې په اندونیزیا کې د امریکا پر نفوذ اغیز نه لري. د دغو اړیکو اصلي محور سوداګري ده؛ خو کله چې خبره د حاکمیت د نفوذ او د سویلي چین د سمندر برخې ته رسېږي، د دواړو هیوادونو ترمنځ ناندرۍ او د نظر اختلاف دی!

درېیم: د مسلمانانو د مسایلو په اړه د اندونیزیا سیاست

۱. ښکاره ده چې اندونیزیا ریښه لرونکې اسلامي خاوره ده؛ ځکه چې خلک یې په لومړۍ هجري پېړۍ کې مسلمانان شول. د دغې خاورې نفوس نږدې ۳۰۰ ملیونه دی چې شاوخوا ۹۰ سلنه یې مسلمانان دي. اندونیزیا ۱،۹ ملیونه کیلومتره مساحت لري چې له طبیعي سرچینو او خامو موادو غني خاوره ده. اندونیزیا پر یوه لوی قدرت د بدلېدو ظرفیت لري؛ خو په دې شرط چې د اسلامي اساسي قانون پلان پکې پلی شي او د چارو واک یوه پوه او اسلامي رهبري پر غاړه واخلي.

۲. د مسلمانانو د مسایلو په اړه د اندونیزیا د نوي ولسمشر بهرنی سیاست د ده د سلفو د سیاستونو پشان د امریکا د نظرونو پر اساس جوړ شوی؛ پرابوو د ۲۰۲۴م کال د جون په لومړۍ نېټه په شانګریلا غونډه کې، چې د اسیا تر ټولو لویه امنیتي غونډه ده او په سنګاپور کې وشوه، وویل: «د غزې د اوربند په اړه د امریکا د ولسمشر، جو بایډن درې پړاویز وړاندیز ښه ګام دی». ده زیاته کړه: «د اړتیا او د ملګرو ملتونو د غوښتنې په صورت کې موږ د غزې پر اوربند د څار لپاره د خپلو پوځیانو لېږلو او ټولو اړخونو ته د امنیت ټینګولو لپاره تیار یو». دی همداراز «د فلسطین د وضعیت لپاره د عادلانه حللارې» غوښتونکی شو او ویې ویل: «دا نه یوازې د اسرایلو، بلکې د فلسطین د خلکو د حقونو، وطن، هیواد او سوله‌ییز ژوند د شتون په معنی دی». [رویټرز؛ ۲۰۲۴م کال د جون ۱]

۳. دا په داسې حال کې ده چې د یوې اسلامي خاورې د ولسمشر په توګه د هغه دنده دا ده چې د غزې د خلکو ملاتړ وکړي او د دغه وحشي دښمن د مخنیوي لپاره پوځونه واستوي؛ هغه دښمن چې به بې رحمۍ ماشومان، ښځې او سپین ږیري وژني؛ کورونه، ښوونځي او روغتونونه ویجاړوي. د غزې له خلکو سره د اندونیزیا یوازینۍ مرسته د یوه روغتون جوړول وو چې هغه هم یهودي رژیم ونړاوه. له دغه وحشي رژیم سره د امریکا پرېمانه ملاتړ دی او د سمندر له اخوا وژونکې وسلې او تجهیزات ورته را استوي؛ خو سره له دې د اندونیزیا نوی ولسمشر له امریکا سره خپلې اړیکې لا زیاتوي او په هغې پورې خپل تړاو لا پیاوړی کوي. دا نږدېوالی د پرابوو او امریکا د پخوانيو اړیکو او هغه ملاتړ په سبب دی چې تل یې له امریکا ترلاسه کړی.

۴. له دغو سیاستونو او هغو حکامو سره چې په اندونیزیا کې واکمن دي او خپل سیاستونه له امریکا سره یو شان تنظیموي؛ دا خاوره یو مهم او تاریخي فرصت له لاسه ورکوي چې په یوه لوی قدرت بدلېدلی شوه. دا په داسې حال کې ده چې که واک له یوې پوه، اسلامي او مخلصې رهبرۍ سره وای او د دغې خاورې د خلکو له عقیدې راوتلی اسلامي اساسي قانون پلی شوی وای؛ اندونیزیا د نړۍ په کچه غوره مقام ته رسېدی شوه؛ داسې یوې رهبرۍ کولی شو د اسلامي خاورو، په ځانګړي ډول د مالیزیا پشان نږدې خاورو د یو ځای کولو لپاره هڅې وکړي او دا اتحاد د اسلامي خلافت د تاسیس لپاره په مرکزي یا د ارتکاز په ټکي بدل کړي.

﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ﴾. [انفال: ۲۴]

ژباړه: «اې هغو کسانو چې ایمان مو راوړی! کله مو چې الله سبحانه و تعالی او رسول الله صلی الله علیه وسلم د یو څه لپاره رابولي چې تاسو ته ژوند بښونکي دي؛ نو بلنه یې ومنئ.»

۱۴۴۶هـ.ق کال د جمادي الاول ۹مه

۲۰۲۴م کال د نومبر ۱۱مه

د مطلب ادامه...
Subscribe to this RSS feed

اسلامي خاورې

اسلامي خاورې

غربي هېوادونه

ټول لینکونه

د پاڼې برخې